درمان صافی کف پا
صافی کف پا، یک بیماری شایع و معمولاً بدون درد است. زمانی رخ می‌دهد که قوس کف پا در دوران کودکی ایجاد نشود. در موارد دیگر، صافی کف پا ممکن است پس از آسیب‌دیدگی و یا در اثر عوامل فرسایشی ناشی از افزایش سن ایجاد می‌شود. به طور معمول، قوس توسط شکل استخوان‌ها و توسط رباط‌ها و عضلات پا، حفظ می‌شود. از این سه مورد، ماهیچه‌ها از همه مهم‌تر هستند. در مراحل اولیه، پا ممکن است انعطاف‌پذیر باشد و صافی کف پا ممکن است در نتیجه کشش رباط‌ها و ضعف عضلات باشد. در مرحله بعد، ممکن است شکل استخوان‌ها تغییر کند و این تغییر شکل منجر به سفتی کف پا شود.
صافی کف پا گاهی اوقات می‌تواند باعث بروز مشکلاتی در مچ پا و زانو گردد، به گونه‌ای که این وضعیت می‌تواند وضعیت قرارگیری پاهای شما را تغییر دهد. اگر درد ندارید، معمولاً درمانی برای صافی کف پا لازم نیست. صافی کف پا می‌تواند مادرزادی و یا اکتسابی باشد. اطلاعات کمی در مورد علت صافی کف پای مادرزادی وجود دارد. به نظر می‌رسد همه نوزادان در بدو تولد دارای قوس‌های صاف هستند. قوس طبیعی تا زمانی که نوزاد شروع به راه رفتن نکرده است و در نتیجه قدرت عضلانی خود را توسعه ندهد، ظاهر نمی‌شود.
همچنین عدم رشد قوس کف پا، ممکن است یک ویژگی طبیعی نژادی یا خانوادگی باشد. به طور کلی، مشکل، عدم تناسب بین وزنی است که باید تحمل شود و ماهیچه‌هایی که باید آن را تحمل کنند. به نظر می‌رسد در تعداد کمی از افراد، تغییر شکل کف پا، ناشی از وزن بیش از حد یا آسیب‌دیدگی باشد.
انواع صافی کف پا
داشتن کف پای صاف، وضعیتی است که در آن یک یا هر دو پا دارای قوس کم یا بدون قوس هستند. همه نوزادان در بدو تولد دارای کف پای صاف هستند. قوس کف پا معمولاً در سن ۶ سالگی ایجاد می‌شود. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که از هر ۱۰ کودک، دو نفر از آن‌ها در بزرگسالی، کف پای صاف دارند. صافی کف پا برای اکثر افراد مشکلی ایجاد نمی‌کند، با این حال، اگر صافی کف پا باعث درد یا مشکلات دیگر شود، درمان‌ها می‌توانند کمک کنند. قبل از این‌که به بررسی روش‌های درمان صافی کف پا بپردازیم، بهتر است ابتدا نگاهی به انواع صافی کف پا بیندازیم. انواع صافی کف پا عبارت است از:
کف پای صاف انعطاف‌پذیر
کف پای صاف انعطاف‌پذیر، رایج‌ترین نوع صافی کف پا است. وقتی نشسته‌اید، می‌توانید قوس کف پاهای خود را ببینید اما با وارد کردن وزن به پا، این قوس‌های کف پا، ناپدید می‌شوند. صافی کف پای انعطاف‌پذیر در دوران کودکی یا نوجوانی ظاهر می‌شود. هر دو پا را درگیر می‌کند و با افزایش سن به تدریج بدتر می‌شود. تاندون‌ها و رباط‌ها در قوس پا می‌توانند کشیده شوند، پاره شوند و متورم شوند.
کف پای صاف سفت
فردی که کف پای صاف سفت دارد، هنگام ایستادن (وزن دادن به پاها) یا نشستن (بدون وزن بر روی پا) قوس ندارد. این وضعیت اغلب در دوران نوجوانی ایجاد می‌شود و با افزایش سن، بدتر می‌شود. در چنین وضعیتی، ممکن است در کف پاهای خود دچار درد شوید. خم کردن پاها به سمت بالا یا پایین یا حرکت دادن آن‌ها به پهلو، ممکن است دشوار باشد. صافی کف پا ممکن است یک پا یا هر دو را درگیر کند.
کف پای صاف اکتسابی بزرگسالان
با کف پای صاف اکتسابی بزرگسالان، قوس پا به طور غیرمنتظره‌ای از بین می‌رود. قوس افتاده کف پا، باعث چرخش پا به سمت بیرون می‌شود و می‌تواند دردناک باشد. این مشکل ممکن است تنها یک پا را تحت تأثیر قرار دهد. شایع‌ترین علت ایجاد این نوع از صافی کف پا، التهاب یا پارگی تاندون ساق پا (تاندون تیبیال خلفی) است که قوس کف پا را پشتیبانی می‌کند.
تالوس عمودی (Vertical talus)
برخی از نوزادان یک نقص مادرزادی (ناتوانی مادرزادی) به نام تالوس عمودی دارند که از شکل‌گیری قوس کف پا جلوگیری می‌کند. در چنین شرایطی، استخوان تالوس در مچ پا در وضعیت نامناسبی قرار دارد و به نوعی، پایین پا شبیه به صندلی گهواره‌ای است.
علائم و نشانه‌های صافی کف پا چیست؟
صافی کف پا ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند. علائم صافی کف پا شامل دردی است که ممکن است در قوس داخلی، پاشنه یا مچ پا و در قسمت بیرونی پا درست زیر مچ پا باشد. بیماران اغلب از خستگی عمومی پا به عنوان اولین نشانه صافی کف پا شکایت دارند. بیماران جوان‌تر ممکن است از ناتوانی خود در همگام شدن با همسالان خود در طول فعالیت بدنی شکایت کنند. با گذشت زمان، صاف شدن قوس کف پا می‌تواند منجر به غلتیدن پا و مچ پا و کج شدن به بیرون پاشنه شود. صافی کف پا همچنین می‌تواند باعث درد ساق پا (آتل ساق پا) و درد زانو، لگن و یا کمر شود. الگوی ساییدگی بیش از حد پاشنه داخلی ممکن است روی کفش دیده شود.
صافی کف پا چگونه تشخیص و درمان می‌شود؟
بسیاری از افراد مبتلا به کف پای صاف، مشکلات قابل‌توجهی ندارند یا نیاز به درمان ندارند؛ بنابراین درمان بستگی به نوع صافی کف پا، مرحله پیشرفت آن و علائم دارد. درمان زودهنگام توصیه می‌شود که آیا وضعیت صافی کف پا انعطاف‌پذیر، سفت و یا اکتسابی بزرگسالان است یا خیر. پزشک ابتدا پاها و کف پاهای شما را معاینه می‌کند. او در مورد علائم و زمان شروع آن‌ها از شما می‌پرسد. او همچنین از شما خواهد پرسید که آیا شما در کودکی صافی کف پا داشتید یا خیر؟ اگر اخیراً آسیبی به پا یا ساق پا داشتید به او بگویید.
او ممکن است از شما بخواهد که پاهایتان را روی زمین قرار دهید، سپس روی نوک پا بایستید. او همچنین ممکن است راه رفتن شما را تماشا کند تا ببیند پاهای شما چگونه قرار می‌گیرند. در صورت تشخیص دقیق‌تر، پزشک شما ممکن است تصویربرداری اشعه ایکس را تجویز کند، زیرا تصاویر اشعه ایکس ممکن است نشان دهند که صافی کف پا چقدر شدید است و در صورت نیاز به درمان کمک می‌کند، اگرچه این نوع درمان ممکن است تنها در صورت داشتن علائمی مانند درد، مورد نیاز باشد.
تشخیص صافی کف پا توسط فیزیوتراپیست
یک فیزیوتراپیست می‌تواند به شما یاد دهد که چگونه از استفاده بیش از حد از ماهیچه‌ها و تاندون‌ها در پاها و کف پاهای خود جلوگیری کنید. او همچنین می‌تواند تمریناتی را برای کشش تاندون‌های سفت در پاشنه پا به شما آموزش دهد. ممکن است کشش تنها درمانی باشد که به آن نیاز دارید. در صورتی که سایر درمان‌ها مؤثر واقع نشوند، ممکن است نیاز به جراحی باشد. ممکن است نیاز به ترمیم مشکل استخوان یا تاندون داشته باشید. ممکن است مچ پای شما پایدارتر شود یا تاندون آشیل بلندتر شود. در چنین وضعیتی استخوان‌ها ممکن است تحلیل بروند یا از هم جدا شوند.
سایر گزینه‌های درمانی شامل استفاده از کفش مناسب، ارتزهای کاربردی سفارشی، بریس بندی، NSAIDs، کاهش وزن، تغییر در فعالیت‌های روزمره و همچنین جراحی است. به ندرت، افراد برای رفع سفت شدن کف پای صاف یا مشکلات استخوان یا تاندون نیاز به جراحی دارند.
برای مدیریت صافی کف پا چه کارهایی می‌توان انجام داد؟
مراقبت صحیح از کف پای صاف بسیار مهم است، در غیر این صورت می‌تواند منجر به درد، اختلال در حرکت و عدم تعادل در سایر قسمت‌های بدن شود. اقدام برای درمان صافی کف پا می‌تواند کمک کند تا کل بدن در یک راستا و در وضعیت مناسب قرار گیرد. این ممکن است به اصلاح سایر مشکلات بدن که ناشی از صافی کف پا است، کمک کند.
در زیر به برخی از موارد به منظور مدیریت صافی کف پا اشاره می‌کنیم که شامل:
- داروهای NSAID مانند ایبوپروفن می‌توانند به تسکین درد و تورم کمک کنند. از درمانگر خود بپرسید که چه مقدار دارو مصرف کنید و چند بار آن را مصرف کنید. دستورالعمل‌ها را دنبال کنید. NSAID ها در صورت عدم مصرف صحیح می‌توانند باعث خونریزی معده یا آسیب کلیه شوند. اگر از داروهای رقیق‌کننده خون استفاده می‌کنید، همیشه از درمانگر خود بپرسید که آیا NSAID ها برای شما بی‌خطر هستند یا خیر.
- اگر درد دارید، به پاهای خود استراحت دهید. از فعالیت‌هایی که علائم شما را بدتر می‌کند، اجتناب کنید. برای برخی از علل صافی کف پا، پزشک ممکن است گچ گرفتن یا اسپلینت را برای مدت کوتاهی توصیه کند. این کار به پاهای شما کاملاً استراحت می‌دهد.
- اگر پادرد دارید، ارتز ممکن است مفید باشد. ارتز، وسیله‌ای است که از پلاستیک ساخته شده است و به داخل کفش شما می‌لغزد. آن‌ها در حین راه رفتن از قوس کف پا حمایت می‌کنند. ارتز کف پای صاف را درمان نمی‌کند، آن‌ها فقط به تسکین درد کمک می‌کنند و به شما این امکان را می‌دهد تا راحت‌تر راه بروید. با پزشک خود در مورد بهترین نوع ارتز صحبت کنید. ممکن است بخواهید نوعی از ارتز را انتخاب کنید که نرم باشد. هنگام انتخاب ارتز، توجه داشته باشید که ارتزهای سخت ممکن است درد شما را افزایش دهند.
- اگر اضافه وزن دارید، کاهش وزن ممکن است به کاهش علائم شما کمک کند. وزن مناسب نیز می‌تواند از صافی کف پا جلوگیری کند. از پزشک خود بپرسید که وزن ایده‌آل برای شما چقدر باید باشد. اگر اضافه وزن دارید، او می‌تواند به شما در ایجاد یک برنامه کاهش وزن سالم کمک کند.
تمرینات کاربردی برای بهبود صافی کف پا
در اینجا چند تمرین وجود دارد که می‌توانید برای کمک به تصحیح قوس افتاده و کاهش درد حاصل از آن، انجام دهید. سعی کنید این تمرینات را حداقل سه بار در هفته انجام دهید. در حالت ایده آل، می‌توانید آن‌ها را در برنامه روزانه خود قرار دهید و در طول روز اجرا کنید. همان‌طور که در حال انجام این تمرینات هستید، روی بالا بردن، تقویت و بلند کردن قوس کف پاهای خود تمرکز کنید.
کشش پاشنه پا
- بایستید و دستان خود را روی دیوار، صندلی یا نرده در امتداد شانه یا چشمان خود قرار دهید.
- یک پا را به سمت جلو و پای دیگر را در پشت خود نگه دارید.
- هر دو پاشنه را محکم روی زمین فشار دهید.
- ستون فقرات خود را صاف نگه دارید، پای جلوی خود را خم کنید و خود را به دیوار یا تکیه‌گاه فشار دهید، در حالی که در پای عقب و تاندون آشیل احساس کشیدگی کنید.
- این وضعیت را به مدت ۳۰ ثانیه نگه دارید.
- هر طرف را ۴ بار انجام دهید.
چرخاندن توپ تنیس
- روی یک صندلی بنشینید و یک توپ تنیس یا گلف را زیر پای راست خود قرار دهید.
- همان‌طور که توپ را زیر پای خود می‌چرخانید، ستون فقرات را صاف نگه دارید و روی قوس آن تمرکز کنید.
- این کار را برای ۲-۳ دقیقه انجام دهید.
- سپس پای مخالف را انجام دهید.
بالا بردن قوس کف پا
- بایستید و پاهای خود را به اندازه عرض شانه باز کنید.
- اطمینان حاصل کنید که انگشتان پا در تمام مدت در تماس با زمین هستند، وزن خود را به سمت لبه‌های بیرونی پاهای خود بچرخانید و قوس کف پاهای خود را تا جایی که می‌توانید، از داخل به بالا بیاورید.
- سپس پاهای خود را به سمت پایین به آرامی رها کنید.
- ۲-۳ ست ۱۰-۱۵ تکراری انجام دهید.
کاف ریزیز(Calf raises)
- یک سکوی کوتاه مقابل پاهای خود قرار دهید.
- روی سکو ایستاده به طوری که پاشنه پاهای شما به بیرون و معلق قرار گرفته است. سپس در حالت ایستاده تا جایی که می‌توانید پاشنه‌های خود را بلند کنید.
- به مدت ۵ ثانیه نگه دارید و سپس به سمت پایین به سمت زمین حرکت کنید و مجدداً تکرار کنید.
- می‌توانید از یک صندلی یا دیوار برای حفظ تعادل خود استفاده کنید.
- ۲-۳ ست ۱۵-۲۰ تکراری انجام دهید.
حرکت دادن کف پا بر روی پله(Stair arch raises)
- روی یک پله کوتاه بایستید، به طوری که پای چپتان یک پله بالاتر از پای راست باشد.
- از پای چپ خود برای حفظ تعادل استفاده کنید و پای راست خود را پایین بیاورید تا پاشنه پا پایین‌تر از پله آویزان شود.
- به آرامی پاشنه پای راست خود را تا جایی که می‌توانید بالا ببرید و روی تقویت قوس کف پا تمرکز کنید.
- به آرامی کمر را به حالت شروع پایین بیاورید.
- ۳ ست ۱۰-۱۵ تکراری را در هر دو طرف انجام دهید.
فشردن حوله با انگشتان پا(Towel curls)
- روی یک صندلی بنشینید و یک حوله زیر پای خود قرار دهید.
- پاشنه‌های خود را در حالی که انگشتان پا را به هم می‌پیچید تا حوله را بفشارید، حرکت دهید.
- در حین فشردن حوله، انگشتان پا را به پای خود فشار دهید.
- چند ثانیه نگه دارید و سپس رها کنید.
- ۲-۳ ست ۱۰-۱۵ تکراری انجام دهید.
بالا بردن انگشتان پا
- در حالی که ایستاده‌اید، انگشت شست پای راست خود را روی زمین فشار دهید و چهار انگشت دیگر خود را بالا بیاورید.
- سپس چهار انگشت پا را روی زمین فشار دهید و انگشت شست پا را بالا بیاورید.
- این حرکت را بین ۵ تا ۱۰ بار انجام دهید و هر حرکت را به مدت ۵ ثانیه نگه دارید.
- سپس تمرین را روی پای چپ انجام دهید.