آتروفی عضلانی ؛ هر آنچه که باید درباره آتروفی عضلانی بدانید

آتروفی عضلانی چیست

آتروفی عضلانی که ممکن است آن را با عنوان تحلیل عضلات نیز بشناسید، شامل از بین رفتن توده های عضلانی و ماهیچه ای بدن می شود. آتروفی عضلانی عمدتا در اثر بی تحرکی عضلات و یا شرایط عصبی خاص به وجود می آید. وجود بیماری آتروفی عضلانی با کاهش حجم بافت های عضلانی و کوچکتر شدن برخی اندام ها نسبت به حالت عادی همراه است. چنین شرایطی، بی حسی، ضعف و گزگز تدریجی را در فرد به وجود آورده و شرایط آزاردهنده ای برای وی رقم خواهد زد. بیماری آتروفی عضلانی ممکن است در اثر مشکلات نورولوژیک به وجود آید که طی آن به اعصاب آسیب وارد می شود.

روند تحلیل عضلانی را می توان با برخی اقدامات نظیر انتخاب رژیم غذایی مناسب و انجام ورزش های استاندارد کندتر نمود. درمان فیزیوتراپی برای بهبود بیماری آتروفی عضلانی نیز از روش های درمانی موثر به حساب می آید. در این مقاله قصد داریم به معرفی بیماری آتروفی پرداخته و روند تشخیص و درمان آن را شرح دهیم.

بیماری آتروفی عضلانی چیست؟

آتروفی عضلانی یکی از بیماری های عضلانی به حساب می آید که منجر به کاهش حجم بافت ماهیچه ای و عضلانی بدن می شود. از این رو، افرادی که به هر دلیلی به این بیماری دچار می شوند به تدریج شاهد کاهش اندازه عضلات و ماهیچه های خود نسبت به حالت طبیعی خواهند بود. آتروفی در دو دسته فیزیولوژیک و نوروژنیک دسته بندی می شود.

اصلی ترین عامل به وجود آورنده بیماری آتروفی فیزیولوژیک، کم تحرکی و کاهش فعالیت بدنی شخص است. با این حال، فاکتورهای دیگری نیز می توانند در ایجاد این اختلال دخالت داشته باشند که برخی از موثرترین آن ها عبارت اند از:

  • سن فرد
  • ژنتیک
  • تغذیه نامناسب یا سوتغذیه
  • برخی شرایط خاص پزشکی

نوع خاصی از آتروفی عضلانی که ممکن است آن را به آتروفی نوروژنیک نیز بشناسید، از اختلالات نورولوژیک یا عصبی ناشی می گردد. در واقع، آتروفی نوروژنیک در اثر مشکلات و آسیب های عصبی ایجاد می شود و معمولا برای درمان آن لازم است اختلال ایجاد شده از بین برود.

بیماری آتروفی عضلانی چه علائمی دارد؟

مهم ترین علائم آتروفی عضلانی کاهش حجم بافت های عضلانی و نازک شدن توده های ماهیچه ای در بدن شخص بیمار است. با این حال، نشانه های این بیماری در هر فرد ممکن است تفاوت داشته باشد. این مساله به شدت بیماری و عامل به وجود آورنده آن مربوط خواهد بود. برخی از مهم ترین علائم بیماری آتروفی عضلانی عبارت اند از:

  • تغییر اندازه دست ها و پاها نسبت به یکدیگر (یک دست یا پا بزرگتر از دیگری باشد)
  • احساس ضعف در یک دست و یک پا
  • احساس بی حسی و یا سوزن سوزن شدن در پاها و بازوها
  • احتمال سقوط در هنگام راه رفتن
  • عدم تعادل در هنگام ایستادن
  • مشکل در بلعیدن و صحبت کردن
  • احساس ضعف در ماهیچه های صورت
  • کاهش تدریجی قدرت حافظه

آتروفی عضلانی چه حالت هایی را در فرد ایجاد می کند؟

شخصی که به آتروفی عضلانی دچار می شود، حالت های مختلفی از ضعف و بی حسی را احساس خواهد کرد. در واقع، در این گونه افراد به دلیل کاهش حجم عضلات، فرد در راه رفتن، ایستادن و یا بلند کردن اجسام دچار ضعف خواهد شد. زیرا عمده توده های ماهیچه ای در بازوها و پاها انباشته شده اند. بنابراین، پس از شروع تحلیل عضلانی، شخص برای انجام کارهایی که به صرف نیرو نیاز دارند، با مشکل مواجه می گردد. احساس سوزن سوزن شدن در پاها و دست ها و یا ایجاد بی حسی در بازوها، از حالت های شایع بیماری آتروفی عضلانی محسوب می شوند.

در برخی افراد ممکن است آتروفی در گلو و صورت ایجاد گردد. چنین اشخاصی با پیشرفت بیماری دچار ضعف عضلات صورت خواهند شد. حتی ممکن است فرد به مرور قدرت صحبت کردن و بلعیدن خود را از دست بدهد. به این ترتیب، اینکه شخص مبتلا به بیماری آتروفی در کدام قسمت از بدن خود دچار این اختلال شده باشد، منجر به حالت های مختلفی خواهد شد.

انواع بیماری آتروفی عضلانی کدام اند؟

آتروفی عضلانی به دلایل مختلفی می تواند ایجاد شود. اما مهم ترین عواملی که منجر به این بیماری می گردند کم تحرکی بیش از حد و یا بروز برخی اختلالات و بیماری های عصبی است. در ادامه به توضیح هر یک از انواع آتروفی می پردازیم.

آتروفی عضلانی فیزیولوژیک

در آتروفی فیزیولوژیک، شخص در اثر عدم فعالیت کافی به این بیماری دچار می شود. ممکن است این سوال به وجود آید که عدم تحرک کافی چگونه باعث تحلیل عضلات می گردد. در پاسخ باید گفت که وقتی از عضلات بدن به اندازه کافی استفاده نشود، بدن انرژی که برای مراقبت از آن ها لازم دارد، به شکل دیگری مصرف کرده و با این انرژی شروع به تجزیه و تحلیل ماهیچه های بدن خواهد کرد. در نهایت حجم، اندازه و قدرت ماهیچه ها کاهش یافته و بیماری آتروفی عضلانی فیزیولوژیک به وجود می آید. شرایط مختلفی می توانند منجر به بروز آتروفی عضلانی فیزیولوژیک شوند که عبارت اند از:

  • داشتن یک سبک زندگی کم تحرک
  • وجود سوتغذیه
  • عدم وجود فعالیت ورزشی در برنامه روزانه
  • انجام بی وقفه فعالیت های روزانه در حالت نشسته
  • وجود یک اختلال ژنتیکی نظیر دیستروفی عضلانی یا بیماری شارکو ماری توث
  • فلج برخی اندام ها در اثر سکته مغزی و یا بیماری های دیگر
  • کهولت سن و سالخوردگی

آتروفی عضلانی نوروژنیک

آتروفی عضلانی نوروژنیک در اثر برخی آسیب ها یا بیماری های عصبی به وجود می آید. هر گاه اعصاب متصل به ماهیچه های بدن دچار آسیب یا اختلال شوند، شخص ممکن است به آتروفی عضلانی دچار گردد. در اصل در اثر آسیب های عصبی، ماهیچه های فرد قدرت حرکتی خود را از دست داده و نمی توانند انقباضات کامل را به شکلی صحیح انجام دهند.

با از بین رفتن قدرت حرکتی ماهیچه ها، بدن به این نتیجه می رسد که به وجود آن ها نیازی نداشته و می تواند آن ها را تجزیه کند. بنابراین، طی مراحلی شروع به شکستن سلول های ماهیچه ای خواهد کرد و حجم آن ها به تدریج کاهش می یابد. کم شدن اندازه ماهیچه ها همان بیماری آتروفی عضلانی است که قدرت عضلات را از بین می برد.

برخی از مهم ترین عواملی که بر اعصاب اثر گذاشته و منجر به آتروفی عضلانی نوروژنیک می گردند، عبارت اند از:

  • اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS)
  • سندرم گیلن باره
  • سندرم تونل کارپال
  • بیماری فلج اطفال
  • انواع آسیب های نخاعی
  • اسکلروز چندگانه

مدت زمان ابتلا به بیماری آتروفی عضلانی چقدر است؟

بیماری آتروفی عضلانی را می توان یک بیماری پیشرونده تدریجی دانست. در واقع، این بیماری در اثر وجود برخی عوامل آغاز شده و به تدریج حجم عضلات را کاهش می دهد. مدت زمانی که لازم است تا فرد به طور کامل بافت های عضلانی خود را از دست داده و به بیماری آتروفی عضلانی پیشرفته دچار گردد، به شرایط فرد مبتلا بستگی دارد. سن شخص، میزان آمادگی جسمانی او و علت بروز آتروفی از مهم ترین فاکتورهای موثر بر مدت زمان پیشرفت آن به حساب می آید.

در مورد آتروفی عضلانی فیزیولوژیک، شروع بیماری معمولا بین دو تا سه هفته پس از بی تحرکی کامل بیمار است. اما در مورد آتروفی عضلانی نوروژنیک، مدت زمان تشدید آن به وضعیت سلامت فرد بستگی خواهد داشت.

این بیماری چگونه تشخیص داده می شود؟

برای تشخیص بیماری آتروفی باید معاینات فیزیکی ویژه توسط یک پزشک متخصص انجام گیرد. طی این معاینات لازم است فرد در مورد علائمی که تا کنون مشاهده کرده و یا سوابق پزشکی خود با پزشک صحبت کند. در ادامه فرایند، بنا بر تشخیص پزشک متخصص ممکن است لازم باشد فرد یک یا تعدادی از آزمایش های تشخیصی زیرا انجام دهد:

  • آزمایش خون
  • بیوپسی عضله یا عصب
  • الکترومیوگرافی (EMG)
  • بررسی های هدایت عصبی
  • انجام تصویربرداری اشعه ایکس
  • اسکن توموگرافی کامپیوتری یا سی تی اسکن
  • اسکن تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)

آیا این بیماری و تحلیل بافت های ماهیچه ای قابل بازگشت است؟

تحلیل عضلانی ناشی از آتروفی فیزیولوژیک ممکن است با رعایت یک رژیم غذایی سالم و انجام حرکات ورزشی مناسب جبران شود. استفاده از درمان فیزیوتراپی نیز می تواند در این راه موثر واقع شود. بنابراین، پزشک متخصص معمولا استفاده از استخر آب درمانی و انجام ورزش در آب را توصیه می کند. انجام ورزش در آب از ایجاد فشار زیاد بر ماهیچه ها جلوگیری کرده و در عین حال، تحرک آن ها را بالا می برد. به این ترتیب، سرعت تحلیل را کندتر خواهد کرد.

در مورد آتروفی عضلانی نوروژنیک معمولا امکان بازگشت وجود ندارد. زیرا علت این نوع آتروفی، آسیب های عصبی و یا اختلالات اعصاب ماهیچه ای است و نیاز به درمان قطعی این نوع آسیب ها خواهد بود.

بیماری آتروفی عضلانی فیزیولوژیک چگونه درمان می شود؟

درمان بیماری آتروفی عضلانی بر اساس شرایط بیمار و نوع آتروفی او تعیین می گردد. در درمان آتروفی عضلانی فیزیولوژیک، مراجعه به یک متخصص تغذیه مجرب می تواند بسیار موثر باشد. زیرا استفاده از مواد غذایی سالم و مغذی به بازگشت آتروفی عضلانی کمک می کند.

از سوی دیگر مراجعه به یک فیزیوتراپیست یا مربی ورزشی ماهر کمک می کند تا یک برنامه ورزشی متناسب با وضعیت بیمار تنظیم گردد. به این ترتیب، استفاده از مکمل های غذایی، ورزش های اصولی و آب درمانی از روش های موثر در درمان آتروفی عضلانی فیزیولوژیک محسوب می شوند. ممکن است پزشک متخصص استفاده از انواع آتل یا بریس را نیز تجویز کند.

بیماری آتروفی عضلانی نوروژنیک چگونه درمان می شود؟

درمان آتروفی عضلانی نوروژنیک که در اثر بیماری های عصبی و یا اختلالات مرتبط با اعصاب ایجاد می گردد

معمولا ساده نیست. در واقع، از آن جا که این نوع آتروفی باعث می شود تا ماهیچه ها قدرت انقباضی

خود را از دست بدهند، بنابراین لازم است برای بازگرداندن و درمان این نوع آتروفی، قدرت انقباض و تحریک

ماهیچه ها را به آن ها بازگرداند.

برای درمان این نوع اختلال، عمدتا از روش تحریک الکتریکی استفاده می شود. در اصل، یک فیزیوتراپیست

ماهر باید با استفاده از الکترودهای مخصوصی که بر روی عضلات و پوست قرار می گیرند، تکانه های الکتریکی

کوچکی ایجاد کند. این تکانه ها به اعصاب و ماهیچه ها وارد شده و آن ها را به صورت مصنوعی تحریک و منقبض

خواهند کرد. به این ترتیب، سرعت تحلیل توده های عضلانی کندتر شده و بافت های عضلانی حفظ خواهند شد.

گاهی ممکن است فیزیوتراپیست برای درمان بهتر آتروفی نوروژنیک از امواج فراصوت (اولتراسوند) نیز استفاده نماید.

این کار به تقویت بافت های عضلانی کمک شایانی خواهد کرد.

در اثر آتروفی عضلانی ممکن است فرد به انقباضات شدیدی دچار گردد. انقباض ها در اثر فیبری شدن عضلات به وجود

می آیند. این حالت باعث می شود تا کشش عضلات سخت تر از حالت عادی شده و از حرکت جلوگیری نماید. در چنین

شرایطی پزشک متخصص انجام جراحی را توصیه می کند. مدت زمان مورد نیاز برای درمان انواع آتروفی عضلانی ممکن

است از چند هفته تا چند ماه طولانی شود.

تفاوت آتروفی عضلانی با هیپرتروفی عضلانی چیست؟

بر اساس آنچه توضیح داده شد، آتروفی عضلانی به معنای حذف توده های عضلانی و کاهش قدرت حرکتی

فرد است. اما بیماری هیپرتروفی تاثیری عکس بر وضعیت فرد خواهد گذاشت. در اصل، با ایجاد بیماری

هیپرتروفی عضلانی، حجم عضلات و بافت های ماهیچه ای شخص افزایش می یابد. معمولا این حالت

را می توان در اثر انجام ورزش های قدرتی و تمرین های شدید متناوب مشاهده نمود.

تفاوت بیماری آتروفی عضلانی با دیستروفی عضلانی چیست؟

این دو بیماری در ظاهر به هم شبیه هستند. با این حال، علت و روند بیماری ها با یکدیگر تفاوت دارد.

آتروفی عضلانی در اثر عواملی چون سوتغذیه، سندرم گیلن بار و یا آسیب های عصبی ایجاد می گردد.

در حالی که دیستروفی عضلانی به عنوان یک بیماری ارثی به حساب می آید و جهش ژنتیکی اصلی ترین عامل ایجاد آن است.

بیماری های آتروفی و دیستروفی هر دو به صورت تدریجی پیش رفته و شدت می گیرند. اما تنها آتروفی عضلانی

را می توان بازگشت پذیر دانست. در واقع، با اینکه هر دو بیماری با تحلیل عضلات و از بین رفتن توده های ماهیچه ای

همراه هستند، اما بیماری دیستروفی عضلانی خطرناک تر است. به عنوان یک توضیح بیشتر باید گفت که بیماری

دیستروفی عضلانی بر خلاف آتروفی، به تدریج تمام توان حرکتی فرد را از بین برده و در نهایت به عضلاتی مانند ریه،

عضلات تنفسی و قلب نیز آسیب وارد می کند. افزایش سن و شدت گرفتن بیماری دیستروفی عضلانی می تواند

در نهایت منجر به مرگ بیمار گردد.

کلینیک فیزیوتراپی ایرانیان ؛ مجهزترین بهترین فیزیوتراپی در اصفهان

انتخاب یک مرکز فیزیوتراپی مطمئن همراه با تیم درمانی حرفه ای می تواند بهترین نتیجه را در

درمان آنتروفی عضلانی داشته باشد.کلینیک فیزیوتراپی ایرانیان به عنوان یکی از

زیرمجموعه های مجموعه سلامت ایرانیان از بهترین مراکز فیزیوتراپی در اصفهان به حساب

می آید. این مرکز تحت نظر دکتر مهدی صدیقی ،متخصص فیزیوتراپی و توانبخشی اداره می شود.

مجموعه سلامت ایرانیان شامل باشگاه بدنسازی  ایرانیان و مجموعه آب درمانی ایرانیان

نیز می شود. افرادی که در حالت عادی قادر به انجام حرکات ورزشی و یا اصلاحی فیزیوتراپی نیستند

می توانند در استخر آب درمانی ، این حرکات را انجام دهند. جهت اطلاع از نحوه مراجعه و یا دریافت

خدمات درمانی به قسمت تماس با ما یا اینستاگرام مجموعه سلامت ایرانیان  مراجعه کنید.