بررسی تاثیر فیزیوتراپی بر درمان علائم مرالژیا پارستتیکا
- ضعف پا
- بی‌حسی، گزگز یا ضعف در سایر قسمت‌های بدن
- درد شدید ران که در فعالیت‌های عادی اختلال ایجاد می‌کند.
علل شایع مرالژیا پارستتیکا
این عارضه زمانی رخ میدهد که عصبی به نام عصب پوستی فمورال جانبی فشرده، به دام افتاده یا تحت فشار قرار گیرد. این عصب از قسمت تحتانی ستون فقرات شروع می‌شود و لگن را در زیر رباطی به نام رباط اینگوینال (Inguinal ligament)، ترک می‌کند. اعصاب، مسئول ارسال اطلاعات در مورد محیط به مغز و همچنین ارسال پیام از مغز به ماهیچه‌ها هستند. اعصاب زیادی در سراسر بدن وجود دارد. آن‌ها معمولاً به راحتی از روی، زیر و بین مفاصل، استخوان‌ها، رباط‌ها و عضلات عبور می‌کنند. اگر عصب هنگام عبور از مفصل، استخوان، رباط یا عضله فشرده شود، می‌تواند باعث درد، از دست دادن حس یا علائم دیگر شود. برخی از راه‌هایی که عصب پوستی فمورال جانبی را تحت تأثیر قرار میدهد، عبارتند از:
- پوشیدن لباس یا کمربند تنگ
- راه رفتن، دویدن، دوچرخه‌سواری یا ایستادن برای مدت طولانی
- جراحی یا ضربه به لگن یا کمر
- بارداری
- چاقی
- انواع خاصی از فعالیت بدنی
همچنین مشخص شده است که حمل وسایلی مانند کیف پول یا تلفن همراه در جیب‌های جلویی و کناری شلوار، می‌تواند باعث فشردگی ناخواسته عصب شود. علل متابولیک شامل نوروپاتی (ناشی از دیابت یا الکلیسم)، کم‌کاری تیروئید و مسمومیت با سرب است. پزشکان باید از بیماران در مورد شرایط شغلی و زندگی که ممکن است آن‌ها را در معرض سرب قرار داده است، بپرسند.
مرالژیا پارستتیکا در دوران بارداری
برای زنان باردار، رشد معده و افزایش وزن، می‌تواند بر کشاله ران فشار وارد کند. این فشار اضافی، می‌تواند عصب پوستی فمورال جانبی را فشرده کند و منجر به مرالژیا پارستتیکا شود. علائم مرالژیا پارستتیکا ممکن است با ادامه بارداری بدتر شوند، اما معمولا پس از زایمان از بین می‌روند. مرالژیا پارستتیکا عوارضی در بارداری ایجاد نمی‌کند یا بر جنین تأثیر نمی‌گذارد.
مرالژیا پارستتیکا چگونه تشخیص داده می‌شود؟
با ارزیابی بالینی، سابقه پزشکی بیمار می‌تواند اطلاعات کلیدی را برای هدایت پزشک به تشخیص مرالژیا پارستتیکا بدست آورد. به عنوان مثال، صحبت در مورد نوع لباسی که بیمار می‌پوشد، استفاده از کمربندهای ضخیم یا لباس‌های کاری که می‌تواند فشرده‌سازی اعصاب شود، می‌تواند مشخص کند که آیا علائم ناشی از این بیماری در طول استفاده از آن‌ها بدتر می‌شود یا خیر. همچنین باید بررسی شود که آیا علائم با ایستادن طولانی‌مدت و کشش لگن بدتر می‌شود یا اینکه با نشستن بهبود می‌یابد. از روش‌های دیگری که پزشک در بررسی بالینی بیمار انجام میدهد، شامل:
- تست فشرده‌سازی لگن: این تست، یک ابزار تشخیصی است که شامل قرار دادن بیمار در وضعیت خوابیده به پهلو است، در حالی که یک نیروی خارجی رو به پایین با دست‌های معاینه کننده بر روی سمت جانبی ستون فقرات ایلیاک فوقانی قدامی (Anterior superior iliac spine)اعمال می‌شود. فشار به مدت ۴۵ ثانیه نگه داشته می‌شود تا مشخص شود که آیا علائم بیمار بهبود یافته است یا خیر. با بهبود علائم، یک نتیجه آزمایش مثبت ارائه میدهد که به رد درد رادیکول لومبوساکرال (Lumbosacral radicle)کمک می‌کند.
- تست حسی با لمس: برای انجام این تست، بیمار در وضعیت خوابیده به پشت قرار می‌گیرد تا وجود بی حسی در امتداد توزیع عصب پوستی فمورال جانبی (lateral femoral cutaneous nerve) مشخص شود. این نوع عصب، فقط یک عصب حسی است، بنابراین بیمار هیچ‌گونه ضعف حرکتی در مرالژیا پارستتیکا نخواهد داشت. انجام تست تینل همچنین می‌تواند برای برانگیختن حساسیت در قسمت جانبی رباط اینگوینال استفاده شود.
ارزیابی تشخیصی به منظور بررسی علائم مرالژیا پارستتیکا
برای رد استئوآرتریت مفصل ران، ابتدا باید رادیوگرافی ساده (اشعه ایکس) از لگن گرفته شود. تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا توموگرافی کامپیوتری، می‌تواند فتق دیسک را رد کند. همچنین می‌توان ضایعات عصبی، پارگی یا سایر آسیب‌های ستون فقرات که ممکن است باعث رادیکولوپاتی شوند را تشخیص داد. سونوگرافی لگن باید در زنان در سنین باروری با سابقه خونریزی طولانی‌مدت قاعدگی گرفته شود تا فیبروم‌های رحمی را رد کند. در طول بررسی اولیه، پزشک باید آزمایش خون را برای آزمایش عملکرد تیروئید، سطح ویتامین B12 و سطح میزان سرب موجود در خون تجویز کند، زیرا این‌ها علل شایع مرالژیا پاراستتیکا هستند. همچنین دیابت در بیماران مبتلا به علائم نوروپاتی نیز در تشدید علائم این بیماری تاثیر می‌گذارد.
گزینه‌های درمانی موثر در بیماری مرالژیا پارستتیکا
اولین درمان در مرالژیا پارستتیکا شامل از بین بردن هر عامل زمینه‌ای که باعث این گرفتگی می‌شود مانند شلوار تنگ، کمربند، کیف پول، تلفن همراه است. به دنبال آن درمان محافظه‌کارانه با داروهای ضد التهاب خوراکی انجام می‌شود. به طور معمول، ۸۵ درصد از بیماران تنها با درمان محافظه‌کارانه، علائم آن‌ها بهبود می‌یابند. همچنین فیزیوتراپی باید به عنوان یک روش غیرجراحی برای درمان مرالژیا پارستتیکا در نظر گرفته شود. دیگر گزینه‌های درمانی موثر عبارتند از: گرمای مرطوب، تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS)، فونوفورزیس و استفاده از تکنیک‌های بافت نرم که می‌تواند درد را بهبود بخشد و دامنه حرکتی را افزایش دهد. استفاده از داروهای ضد‌التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) به طور کلی به عنوان بخشی از درمان اولیه پذیرفته شده است، اگرچه به نظر نمی‌رسد در مورد NSAID خاصی یا مدت درمان با استفاده از چنین داروهایی، اتفاق نظر وجود داشته باشد.
مهم است که موارد منع مصرف NSAID را در نظر داشته باشید. درمان‌های تزریقی با استفاده از تکنیک‌های مبتنی بر هدایت اولتراسوند، باید قبل از مداخله جراحی انجام شوند. علائمی که به دلیل شدت بالای آن‌ها، قابل تحمل نیستند را می‌توان برای ارزیابی جراحی، زودتر ارجاع داد. درمان جراحی برای اصلاح گرفتگی ناحیه موردنظر معمولاً برای بیمارانی اختصاص دارد که علیرغم درمان با اقدامات محافظه‌کارانه همچنان علائم دارند.
روش‌های فیزیوتراپی برای درمان مرالژیا پارستتیکا
هر مورد مرالژیا پارستتیکا، متفاوت است. بدون توجه به علت، یک فیزیوتراپیست می‌تواند یک برنامه درمانی برای کمک به مدیریت علائم بیمار طراحی کند. هنگامی که این بیماری به دلیل اختلال در لگن ایجاد می‌شود، فیزیوتراپیست آن نواحی را بررسی می‌کند. هدف آن‌ها، کاهش یا از بین بردن فشار روی عصب است. مراقبت‌های محافظه‌کارانه، مانند فیزیوتراپی، موثرترین درمان برای این بیماری نشان داده شده است. فیزیوتراپ با بیمار همکاری خواهد کرد تا برنامه‌ای خاص برای نیازها و اهداف او ایجاد کند. آن‌ها استراتژی‌های درمانی را در هر یک یا همه زمینه‌های زیر انتخاب می‌کنند:
-
قدرت عضلانی: ضعف یا عدم تعادل عضلانی مرتبط با آسیب به لگن می‌تواند باعث فشرده شدن عصب شود. فیزیوتراپیست شما یک برنامه تقویتی ایمن و پیش‌رونده برای وضعیت بیمار طراحی خواهد کرد. احتمالاً بر روی قسمت میانی بدن و اندام‌های تحتانی (از باسن تا انگشتان پا) تمرکز می‌کند. فیزیوتراپ بر اساس سن، سطح علائم و وضعیت جسمانی بیمار، ورزش‌های مناسب او را انتخاب می‌کند.
-
کینسیو تپینگ:(Kinesio-Taping) مطالعات آزمایشی در مقیاس کوچک بیان می‌کنند که کینسیو تپینگ باید بخشی از درمان در بیماران مبتلا به مرالژیا پارستتیکا باشد. این نوع روش درمانی، علائم تجربه شده توسط بیمار را کاهش میدهد. کینسیو تپینگ، روشی برای کمک به افزایش جریان لنفاوی و عروقی، کاهش درد، بهبود عملکرد طبیعی ماهیچه‌ها، افزایش حس عمقی و کمک به اصلاح ناهنجاری‌های احتمالی مفصلی است.
-
طب سوزنی: مزایای طب سوزنی به عنوان یک روش درمانی (به عنوان مثال سوزن زدن و حجامت) برای مرالژیا پارستتیکا در آزمایشات بالینی نشان داده شده است. نتایج موجود نشان میدهد که طب سوزنی ممکن است در درمان این بیماری موثر باشد.
-
تحریک الکتریکی عصب از راه پوست: تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS یا TNS) در درمان نوروپاتی محیطی دردناک مانند مرالژیا پارستتیکا موثر است. نتایج نشان میدهد که TENS، مکانیسم‌های مرکزی را برای ایجاد بی‌دردی فعال می‌کند.
-
تکنیک‌های تحریک عصبی: تکنیک‌های تحریک عصبی از جمله تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال (TMS) و تحریک الکتریکی قشر مغز (CES)، تحریک طناب نخاعی (SCS) و تحریک عمیق مغز (DBS) نیز در درمان درد نوروپاتیک به عنوان مرالژیا پارستتیکا مؤثر بوده‌اند.
-
لیزر درمانی سطح پایین (LLLT): با توجه به تحقیقات موجود، LLLT اثرات مثبتی بر کنترل بی‌دردی درد نوروپاتیک دارد، اما مطالعات بیشتری با دقت علمی بالا به منظور تعریف پروتکل‌های درمانی برای بهینه‌سازی عمل LLLT در درد نوروپاتیک مورد نیاز است.
-
کاهش وزن در بیماران چاق: هدف فیزیوتراپیست‌ها، ارتقای مدیریت موفق وزن و بهبود سلامت عمومی با افزایش مناسب سطح فعالیت بدنی بیماران است. ارزیابی آن‌ها برای تعیین سطح فعالیت فعلی بیماران و هرگونه مانعی که بیمار برای افزایش فعالیت دارد، انجام می‌شود. سپس فیزیوتراپیست‌ها یک طرح درمانی با هدف مقابله با این موانع و ارتقای فعالیت بهینه برای بیمار ارائه می‌دهند.
-
درمان دستی: برخی مطالعات موردی در مورد مرالژیا پرستتیکا با استفاده از درمان دستی وجود دارد. تکنیک‌های مورد استفاده در این مطالعات عبارتند از: تکنیک‌های_رهاسازی_فعال (ART)، تحریک لگن، ماساژ اصطکاکی عرضی رباط اینگوینال، تمرینات کششی برای عضلات لگن و تثبیت لگن و یا شکم. این گونه تکنیک‌ها ممکن است در تسکین علائم مرالژیا پرستتیکا موثر و ایمن باشد.
سه تمرین مفید و موثر برای تسکین علائم مرالژیا پارستتیکا
پزشکان و فیزیوتراپیست‌ها ممکن است ورزش را به عنوان اولین درمان مرالژیا پارستتیکا توصیه کنند. این‌ها به کشش ماهیچه‌ها، بافت‌های لگن و ران کمک می‌کنند تا از فشار دادن آن‌ها به عصب ناحیه دردناک، جلوگیری شود. در زیر تمریناتی وجود دارد که ممکن است به کاهش علائم مرالژیا پارستتیکا کمک کند.
کشش ماهیچه پسواس ایستاده (Standing psoas muscle stretch)
عضله پسواس از قسمت تحتانی کمر در سراسر لگن تا بالای ساق امتداد دارد. مفصل ران را خم می‌کند و قسمت بالایی ساق را بلند می‌کند. برای انجام این کشش:
- حدود ۲ فوت فاصله از دیوار بایستید و پاها را به اندازه عرض شانه باز کنید.
- هر دو کف دست را تقریباً در ارتفاع شانه‌ها روی دیوار قرار دهید یا در صورت تمایل، دست‌ها را روی باسن قرار دهید.
- در صورت لمس کردن دیوار، آرنج‌ها را کاملاً کشیده نگه دارید، یا اگر باسن را گرفته‌اید، آن‌ها را خم نگه دارید و به آرامی لگن را به سمت دیوار بکشید تا زمانی که در جلوی لگن احساس کشیدگی کنید.
- این وضعیت را حفظ کنید و ۱۰ نفس آهسته و عمیق بکشید.
- تمرین را حداقل دو بار در روز تکرار کنید.
کلامشل (Clamshell)
این تمرین، تثبیت کننده‌های لگن را تقویت می‌کند. برای انجام تمرین:
- به پهلوی چپ دراز بکشید و هر دو پا را کنار هم قرار دهید و زانوها را در زاویه ۴۵ درجه با باسن قرار دهید.
- به آرامی زانوی راست را بالا بیاورید. این وضعیت را برای ۱ ثانیه نگه دارید، سپس زانو را به حالت شروع پایین بیاورید.
- تمرین را ۱۵ بار تکرار کنید، سپس طرف را عوض کنید.
- سعی کنید حداقل یک بار در روز این کار را انجام دهید.
- برای افزایش شدت تمرین، می‌توانید یک نوار مقاومتی را در اطراف ران خود قرار دهد.
لانژ (Lunges)
لانژها بسیاری از ماهیچه‌های اصلی ساق را کشیده و تقویت می‌کنند، از جمله: چهار سر راندر جلوی ران‌ها، همسترینگ در پشت ران، ماهیچه‌های گلوتئال که باسن را تشکیل می‌دهند. علاوه بر این، لانژ به بهبود تعادل نیز کمک می‌کند. برای افزایش شدت لانژ، فرد ممکن است ترجیح دهد وزنه‌ای را در هر دست نگه دارد. برای انجام لانژ:
- صاف بایستید و دست‌ها را در دو طرف بدن قرار دهید.
- با پای راست یک قدم بزرگ به جلو بردارید و هر دو دست را روی باسن قرار دهید. در صورت نگه داشتن وزنه، هر دو دست را مستقیماً به پهلوها نگه دارید.
- بدن را پایین بیاورید تا جایی که ران راست موازی با زمین باشد و ساق پای راست عمودی باشد. اطمینان حاصل کنید که زانوی راست از انگشتان پای راست عبور نمی‌کند. قسمت بالای انگشتان پا باید همیشه قابل مشاهده باشد.
- تمرین را ۱۵ بار تکرار کنید، سپس به پای دیگر بروید.
- روزی یک یا دو بار در هر طرف ۳ ست لانژ انجام دهید.