روتاتور کاف، مجموعهای از ۴ عضله و تاندونهای آنها است که به تثبیت شانه و حرکات آن کمک میکنند. این تاندونها، ضخامتی حدود یک سانتیمتر و عرضی حدود ۲ تا ۳ سانتیمتر دارند و به قسمت بالایی استخوان بازو، در اطراف شانه، متصل میشوند. انقباض عضلات روتاتور کاف، باعث به حرکت درآمدن بازوها شده و مفصل شانه را در هنگام حرکت، در جای خود ثابت میکنند.آنها به شما کمک می کنند دست های خود را بلند کرده و از بدن خود دور کنید. روتاتور کاف توپ استخوان بازو را در حفره تیغه شانه نگه می دارد. آسیبها و صدمات این عضلات، ازجمله پارگی روتاتور کاف شانه، بسیار شایع است.
پارگی روتاتور کاف چگونه ایجاد میشود؟
پارگی یک یا چند عدد از تاندونهای روتاتور کاف، باعث میشود تا تاندونها دیگر نتوانند بهخوبی به محل طبیعی خود در روی استخوان بازو متصل شوند. در بسیاری از پارگیهای روتاتور کاف شانه، تاندون از استخوان جدا میشود. سوپرااسپایناتوس، یکی از ۴ عضله تشکیلدهنده روتاتور کاف است. بیشتر پارگیهای روتاتور کاف، در اثر پارگی و آسیب به تاندون عضله سوپرااسپایناتوس ایجاد میشود. با این حال سایر تاندونها هم در معرض صدمه و پارگی قرار دارند. در بسیاری از موارد، پارگی تاندونها با ساییدگی شروع میشود. با پیشرفت آسیب، تاندون ممکن است بهطور کامل پاره شود.
گاهی اوقات، کارهایی مانند بلند کردن یک جسم سنگین، باعث میشود تا پارگی تاندون کامل شود. پارگی در این ناحیه هم، میتواند باعث تضعیف مفصل شانه شده و انجام کارهای سادهای مانند لباس پوشیدن را هم غیرممکن کند. این مسئله، در سنین بالا و در افرادی که مشاغلی مانند نقاشی و نجاری دارند، شایعتر است.
انواع پارگی روتاتور کاف چیست؟
بسیاری از افراد مبتلا به پارگی روتاتور کاف شانه، میتوانند علائم خود را مدیریت کرده و با تمرینات فیزیوتراپی که انعطاف و قدرت عضلات اطراف مفصل شانه را بهبود میبخشد، به فعالیتهای روزانه خود بازگردند. در مقابل، برای درمان صدمات و پارگیهای جدی یا در آن دسته از پارگیهای روتاتور کاف که در اثر وارد شدن آسیب و ضربه ایجاد میشوند، ممکن است نیاز به جراحی باشد.
پارگی روتاتور کاف شانه، به دو نوع اصلی تقسیم میشود:
- پارگی جزئی: در این نوع به تاندون آسیب وارد میشود، اما باعث پارگی کامل آن نمیشود.
- پارگی کامل: در پارگی کامل روتاتور کاف شانه، تمام تاندون بهطور کامل، از محل اتصال خود در استخوان بازو جدا میشود. در پارگی کامل، اساساً یک سوراخ در وسط تاندون وجود دارد.
علل پارگی تاندون روتاتور کاف شانه
دو علت اصلی برای پارگی روتاتور کاف شامل آسیب و دژنراسیون است.
پارگی حاد
اگر در حال کشش بازوهای خود بر روی زمین افتادید یا شیء بسیار سنگینی را با یک حرکت تکانشی بلند کردید، روتاتور کاف شما می تواتد پاره شود. این نوع پارگی می تواند با سایر آسیب دیدگی های شانه مانند ترقوه یا در رفتگی شانه اتفاق بیافتد.
پارگی دژنراتیو
بیش تر پارگی ها در نتیجه ساییدگی تاندون با گذشت زمان به آرامی رخ می دهد. این دژنراسیون بصورت طبیعی با افزایش سن رخ می دهد. پارگی های روتاتور کاف در بازوی غالب متدوال تر است. درصورت وجود پارگی دژنراتیو در یک شانه، پارگی روتاتور کاف در شانه مقابل با احتمال بیش تری رخ می دهد، حتی اگر در آن شانه درد نداشته باشید.
چندین عامل در پارگی های دژنراتیو یا مزمن روتاتور کاف مشارکت می نمایند:
استرس مکرر
تکرار حرکات یکسان شانه به دفعات زیاد می تواند عضلات و تاندون های روتاتور کاف را تحت فشار قرار دهد. بیس بال، تنیس، قایقرانی و وزنه برداری نمونه ای از فعالیت های ورزشی هستند که می توانند شما را در معرض خطر پارگی در اثر استفاده بیش از حد قرار دهند. بسیاری از مشاغل و کارهای روزمره نیز می توانند موجب پارگی در اثر استفاده بیش از حد شوند.
کمبود خونرسانی
هر چه مسن تر می شویم، خون رسانی در تاندون های روتاتور کاف ما کمتر می شود. بدون یک خونرسانی مناسب، توانایی طبیعی بدن به منظور ترمیم آسیب دیدگی تاندون مختل می شود. این در نهایت می تواند به پارگی تاندون منجر شود.
اسپورهای استخوانی
با افزایش سن، اسپورهای استخوانی (رشد بیش از حد استخوان) اغلب در زیر استخوان آکرومیون ایجاد می شود. در هنگام بلند کردن بازوهای خود، اسپورها بر روی تاندون روتاتور کاف سایش پیدا می کنند. به این وضعیت گیرافتادگی گفته می شود و با گذشت زمان تاندون ضعیف تر خواهد شد و احتمال پارگی آن بیش تر می شود.
پارگی اغلب در سمت دست غالب ایجاد میشود؛ اما ممکن است، هر دو دست را باهم درگیر کند. داشتن پارگی در یک شانه احتمال پارگی شانه مقابل را افزایش میدهد. ممکن است در سمت مقابل شانه درد نداشته باشید، اما آزمایشات ممکن است نشاندهنده پارگی باشد. برعکس این نیز ممکن است صادق باشد؛ ممکن است پارگی داشته باشید اما هیچ درد یا علامتی نداشته باشید.
ریسک فاکتور های پارگی روتاتورکاف چیست؟
هرکسی ممکن است دچار پارگی روتاتور کاف شود. با این حال، احتمال آن، در برخی افراد بیشتر است. از ریسک فاکتورهای پارگی روتاتور کاف، میتوان موارد زیر را نام برد:
- سن: خطر آسیب روتاتور کاف با افزایش سن افزایش می یابد. پارگی روتاتور کاف در افراد بالای ۶۰ سال شایع است.
- مشاغل خاص: برخی مشاغل کارهایی که به حرکات مکرر بازو در بالای سر نیاز دارند، مانند نجاری یا نقاشی خانه، می توانند به مرور زمان به روتاتور کاف آسیب برسانند.
- ورزش های خاص : برخی از انواع آسیب های روتاتور کاف در افرادی که در ورزش هایی مانند بیس بال، تنیس و وزنه برداری شرکت می کنند، شایع تر است.
- سابقه خانوادگی : ممکن است یک جزء ژنتیکی در آسیبهای روتاتور کاف دخیل باشد، زیرا به نظر میرسد این آسیبها در خانوادههای خاصی شایعتر است.
- ضعف بدنی
- سیگار کشیدن
پارگیهای دژنراتیو در بین افرادی که حرکات تکراری شانه را انجام میدهند، شایعتر است، مانند:
- نجاران
- مکانیکها
- نقاشان
- ورزشکارانی که بیسبال، سافتبال و تنیس بازی میکنند یا در ورزش قایقرانی فعالیت دارند.
علائم پارگی روتاتور کاف
پارگیهای ناگهانی ناشی از تصادف یا حوادث، باعث درد شدید شانه و ضعف بازو میشود. در پارگیهای دژنراتیو، در ابتدا شدت درد کمتر است و اغلب به مسکنهای بدون نسخه پاسخ خوبی نشان میدهد؛ اما با گذشت زمان درد بدتر میشود و ممکن است مسکنها هم کمکی به کاهش درد نکنند. با این حال درد در تمام افرادی که دچار پارگی روتاتور کاف شانه میشوند، دیده نمیشود، اما بیشتر مبتلایان، درجاتی از ضعف بازو و شانه دارند.
از علائم شایع پارگی روتاتور کاف، میتوان موارد زیر را نام برد:
- درد مکرر که با انجام فعالیتهای خاص تشدید میشود.
- دردی که مانع از خوابیدن به پهلوی آسیبدیده میشود.
- هنگام حرکت بازو، صدایی مانند رنده یا ترکخوردگی به گوش میرسد.
- محدودیت حرکت و کاهش دامنه حرکت بازو
- درد شانه که هنگام حرکت دادن آن تشدید می شود.
- حساسیت به لمس و فشار
- اختلال در عملکرد طبیعی شانه
- خشکی و سفتی شانه
- عدم توانایی در بالا بردن دست به بالای شانه
- ضعف عضلات بازو و دست
این آسیب در ناحیه شانه چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشک، تشخیص پارگی روتاتور کاف شانه را با گرفتن شرححال و معاینه فیزیکی آغاز میکند. در طول معاینه فیزیکی، پزشک روی قسمتهای مختلف شانه فشار وارد میکند و بازوی شما را در جهات مختلف حرکت میدهد. همچنین پزشک قدرت عضلات اطراف شانه و بازو را معاینه میکند. در برخی موارد برای تأیید تشخیص، نیاز به انجام روشهای تصویربرداری مختلف است:
- تصویربرداری با اشعه ایکس: اگرچه پارگی روتاتور کاف در عکسبرداری با اشعه ایکس مشخص نمیشود، اما میتوان خارهای استخوانی احتمالی در آن را دید و ابتلا به سایر علل درد در شانه، مانند آرتریتها را بررسی کرد.
- سونوگرافی: در این روش تصویربرداری، از امواج صوتی برای تولید تصاویری از ساختارهای درون بدن، بهویژه بافتهای نرم مانند ماهیچهها و تاندونها استفاده میشود. با سونوگرافی، میتوان ساختارهای شانه را به شکل پویا و در حین حرکت بررسی کرد. همچنین سونوگرافی، امکان مقایسه سریع بین شانه آسیبدیده و شانه سالم را فراهم میکند.
- MRI : در این روش، از امواج مغناطیسی و آهنرباهای قوی، برای ایجاد تصاویر از ساختارهای درون بدن، استفاده میشود. تصاویر بهدستآمده، تمام ساختارهای شانه را با جزئیات کامل نشان میدهند. کیفیت تصاویر تا حد زیادی به کیفیت تجهیزات مورداستفاده بستگی دارد.
راهکارهای درمانی
پارگیهای روتاتور کاف، بهخودیخود بهبود نمییابند، اما بسیاری از بیماران میتوانند با درمانهای غیر جراحی و با تقویت عضلات شانه، عملکرد خود را بهبود بخشند و درد را کاهش دهند. فقط به این دلیل که پارگی وجود دارد، لزوماً به معنای نیاز به جراحی نیست. از هر ۱۰ نفری که پارگی جزئی دارند، هشت نفر با درمانهای غیر جراحی بهبود مییابند. ممکن است نیاز باشد، درمان پارگی تاندون روتاتور کاف شانه برای مدت طولانی، مانند یک سال ادامه پیدا کند.
درمانهای غیر جراحی این بیماری عبارتاند از:
درمان غیر جراحی در حدود ۸۰ درصد از بیماران موجب تسکین درد و بهبود عملکرد شانه می شود.
گزینه های درمانی غیر جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
استراحت
پزشک شما استراحت و محدود نمودن فعالیت های بالای سر را به شما پیشنهاد می کند. او همچنین ممکن است به منظور محافظت از شانه شما و ثابت نگه داشتن آن یک اسلینگ تجویز نماید.
اصلاح فعالیت
اجتناب از فعالیت هایی که موجب درد در شانه می شوند.
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
داروهایی مانند ایبوبروفن و ناپروکسن درد و تورم را کاهش می دهند.
تمرین های تقویتی و فیزیو تراپی
تمرین های خاص حرکت و قدرت را به شانه شما باز خواهد گرداند. برنامه ورزشی شما شامل کشش هایی برای بهبود انعطاف پذیری و دامنه حرکتی است. تقویت عضلات حمایت کننده از شانه می تواند درد را تسکین نموده و از آسیب دیدگی بیش تر جلوگیری نماید.
تزریق استروئید
در صورتیکه استراحت، دارودرمانی و فیزیوتراپی درد شما را تسکین نمی دهد، تزریق داروی بی حسی موضعی و تعبیه کورتیزون ممکن است مفید واقع شود. کورتیزون یک داروی ضد التهاب بسیار موثر است؛ گرچه، برای همه بیماران موثر واقع نمی شود.
مزیت اصلی درمان غیر جراحی بدینصورت است که از خطرات عمده جراحی جلوگیری می نماید، از جمله:
- عفونت
- سفتی دائمی
- عوارض بیهوشی
- گاهی اوقات طولانی شدن دوره بهبودی
معایب درمان غیر جراحی عبارتند از:
- اندازه پارگی ممکن است با گذشت زمان افزایش یابد.
- ممکن است محدودیت فعالیت ها ضرورت پیدا کند.
اگر این درمانها پاسخ مناسبی ایجاد نکنند یا درصورتیکه دچار پارگی کامل روتاتور کاف شده باشید، ممکن است پزشک جراحی را توصیه کند. در بیشتر موارد، جراحی پارگی روتاتور کاف شانه به روش آرتروسکوپی و با ایجاد چند برش کوچک، به شکل سرپایی انجام میشود. با این حال برخی از انواع پارگیها، با این روش قابل ترمیم نیستند و نیاز به جراحی باز برای حذف بافت اسکار یا تعویض مفصل دارند. پس از جراحی، انجام فیزیوتراپی در دوره ریکاوری الزامی است.
در طول جراحی، پزشک شما:
آرتروسکوپ (دوربین کوچک) را از طریق یک برش کوچک در شانه شما وارد می کند.برای انجام این روش به تصاویر آرتروسکوپ اشاره دارد.
ابزارهای ریز را در برشهای کوچکی در شانهتان وارد میکند تا خارهای استخوانی را از بین ببرد و تاندون را دوباره به استخوان بازو بچسباند.
برای پارگی جزئی، ارائهدهنده مراقبتهای بهداشتی شما ممکن است فقط نیاز داشته باشد که قطعات فرسوده یک تاندون نیمه پاره شده را اصلاح کند. این روش دبریدمان از گیر کردن توپ و حفره شانه بر روی تاندون و پارگی بیشتر آن جلوگیری می کند.
پس از جراحی، شما باید از یک بند برای بی حرکت کردن بازوی خود به مدت چهار تا شش هفته استفاده کنید. سپس می توانید فیزیوتراپی را شروع کنید. اکثر افراد در عرض چهار تا شش ماه پس از جراحی عملکرد و قدرت شانه را به دست می آورند، اما بهبودی کامل ممکن است تا ۱۲ تا ۱۸ ماه طول بکشد.
سایر نشانه ها مبنی بر اینکه جراحی می تواند گزینه مناسبی برای شما محسوب شود، عبارتند از:
- علائم ۶ الی ۱۲ هفته طول می کشد.
- یک پارگی بزرگ (بیش از ۳ سانتی متر) دارید و کیفیت بافت اطراف مناسب است.
- دارای ضعف قابل توجه و از دست دادن عملکرد شانه هستید.
- پارگی به دلیل آسیب دیدگی حاد اخیر رخ داده است.
چگونه می توانم از پارگی روتاتور کاف جلوگیری کنم؟
برای جلوگیری از پارگی روتاتور کاف، مهم است که عضلات و تاندونهای خود را انعطافپذیر نگه دارید. پزشک شما می تواند تمرینات کششی و تقویتی را به شما آموزش دهد تا در خانه انجام دهید.
افرادی که دچار پارگی روتاتور کاف هستند چه نکاتی را باید در نظر بگیرند ؟
اکثر مردم با درمان های غیرجراحی بهبود می بینند. بهبودی زمان می برد زیرا بدن شما برای بهبودی به زمان نیاز دارد. اکثر افرادی که برای ترمیم پارگی روتاتور کاف جراحی میکنند، عملکرد خود را دوباره به دست میآورند.
ممکن است دوباره همان تاندون پاره شود، به خصوص اگر اولین پارگی بزرگتر از ۱ اینچ باشد. پارگی مجدد که باعث درد شدید یا از دست دادن حرکت شود ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
کلینیک مجهز و تخصصی فیزیوتراپی ایرانیان در اصفهان
به طور کلی، مجموعه سلامت ایرانیان شامل کلینیک فیزیوتراپی ایرانیان، باشگاه بدنسازی ایرانیان و استخر آب درمانی ایرانیان تمام تلاش خود را برای بهبود بیماران به کار گرفته است. این مجموعه تحت مدیریت علی رضا صدیقی و دکتر مهدی صدیقی متخصص طب فیزیوتراپی و توانبخشی اداره می گردد. برای آشنایی بیشتر با مجموعه سلامت ایرانیان و خدمات ارائه شده توسط این مجموعه می توانید به صفحه اینستاگرام فیزیوتراپی ایرانیان مراجعه نمایید.