درمان پارگی لابروم شانه
گلنوئید یا مفصل سوکت شانه، توسط یک ساختار حمایتی فیبروغضروفی به نام لابروم، احاطه شده است. آسیب به بافت اطراف حفره شانه میتواند ناشی از ضربه حاد یا حرکات مکرر شانه باشد. به عنوان مثال، میتوان به افتادن روی بازو، ضربه مستقیم به شانه و یا کشیدن ناگهانی اشاره کرد، مثلاً هنگام تلاش برای جلوگیری از افتادن یا سرخوردن. ورزشکارانی که با حرکات پرتابی سروکار دارند و وزنهبرداران، ممکن است به دلیل حرکت مکرر شانه، دچار پارگی لابروم شوند.
پارگیها میتوانند در بالا یا پایین وسط حفره گلنوئید قرار گیرند. ضایعه SLAP (لابروم فوقانی، قدامی به خلفی)، پارگی لبه بالای وسط حفره است که ممکن است تاندون دوسر را نیز درگیر کند. برخی از پارگیهای لابروم را میتوان با فیزیوتراپی مدیریت کرد. در موارد شدید، ممکن است جراحی برای ترمیم لابروم پاره شده موردنیاز باشد. فیزیوتراپیست ها، متخصص حرکت هستند. آنها کیفیت زندگی را از طریق مراقبت عملی، آموزش بیمار و حرکات تجویزشده، بهبود میبخشند.
لابروم چیست؟
لابروم، نوعی غضروف است که در مفصل شانه یافت میشود. شانه، یک مفصل توپ و کاسه است که در آن بازو به بدن میرسد. استخوان بازو، بخشی را در شانه تشکیل میدهد که به سوکت که بخشی از تیغه شانه است، میرسد. این دو استخوان توسط رباطها به هم متصل میشوند – بافتهای سختی که پیوندهایی را تشکیل میدهند که استخوانها را در ارتباط با یکدیگر نگه میدارند.
دو نوع غضروف در مفصل وجود دارد. نوع اول غضروف سفید در انتهای استخوانها (غضروف مفصلی) است که به استخوانها اجازه میدهد تا روی یکدیگر سر بخورند و حرکت کنند. هنگامی که این نوع غضروف شروع به ساییدگی میکند (فرآیندی به نام آرتریت)، مفصل دردناک و سفت میشود. لابروم، نوع دوم غضروف در شانه است که بهطور مشخص با غضروف مفصلی، متفاوت است. این غضروف فیبری، سفت تر از غضروف انتهای توپ و حفره است. همچنین، این غضروف نیز تنها در اطراف سوکتی که در آن متصل است، یافت میشود.
عملکرد لابروم چگونه است؟
لابروم شانه، یک تکه بافت ضخیم است که به لبه حفره شانه متصل شده و به نگه داشتن مفصل توپی در جای خود، کمک میکند. بهطور کلی، لابروم دو عملکرد دارد:
عملکرد اول
اولین مورد این است که سوکت را عمیق کند تا بخش توپی شکل مفصل شانه در جای خود بماند. رباطها، اتصالاتی هستند که از استخوانی به استخوان دیگر میروند و آنها را در کنار هم نگه میدارند تا به نگه داشتن مفصل توپی در حفره کمک کنند. راه دیگر نگه داشتن مفصل توپی در سوکت، لابروم است. لابروم، یک بافت ضخیم یا نوع غضروفی است که به لبه سوکت متصل است و اساساً یک ضربهگیر را تشکیل میدهد که حفره را عمیق میکند و به نگه داشتن مفصل توپی در جای خود کمک میکند.
در افرادی که لابروم خیلی کوچک است یا به دلیل آسیب، پاره شده است، مفصل توپی ممکن است در قسمتی از راه خارج از حفره یا تمام راه خارج از سوکت، بلغزد. لابروم تماماً اطراف سوکت میرود و در بیشتر نواحی، محکم به استخوان سوکت میچسبد. در برخی مناطق بهطور محکم چسبیده نیست. اخیراً متخصصان تشخیص دادهاند که کدام قسمتها طبیعی هستند و کدام قسمتها منعکسکننده پارگی لابروم هستند.
عملکرد دوم
دومین عملکرد لابروم به عنوان اتصال سایر ساختارها یا بافتهای اطراف مفصل است. به عنوان مثال،
رباط هایی که به نگه داشتن مفصل کمک میکنند، در مکانهای کلیدی خاصی به لابروم متصل میشوند.
اگر آسیبی در شانه وجود داشته باشد که باعث پارگی رباطها شود، گاهی اوقات لابروم از لبه استخوان
نیز کشیده میشود. این آسیب معمولاً شامل سابلوکساسیون یا دررفتگی شانه است و معمولاً به دلیل
ضربه است. مفصل توپی شانه میتواند به سمت جلوی شانه دررفته شود (دررفتگی قدامی) یا میتواند
از پشت شانه خارج شود (به نام دررفتگی خلفی). در هر دو صورت، لابروم میتواند از استخوان جدا شود.
معمولاً وقتی این اتفاق میافتد، لابروم در محل مناسب بهبود نمییابد. اینکه آیا مفصل همچنان ناپایدار است،
به عوامل زیادی بستگی دارد.
ساختار دیگری که به لابروم متصل میشود، تاندون عضله دوسر است. عضله دوسر، عضله جلویی
بازو است که با خم شدن آرنج، سفت میشود. در حالی که این ماهیچه بسیار بزرگ است، به یک
تاندون کوچک به اندازه یک مداد تبدیل میشود که در داخل مفصل شانه میچسبد. در انتهای دیگر
عضله یک تاندون بزرگ وجود دارد که فراتر از آرنج در ساعد متصل میشود. بخشی که در شانه متصل
میشود، درواقع از سوراخ کوچکی در تاندونهای روتاتور کاف که بهطور خاص برای آن تاندون طراحی
شده است، عبور میکند. پس از داخل شدن مفصل، تاندون تا حدی به استخوان نزدیک سوکت و بخشی
به لابروم در بالای مفصل متصل میشود. این تاندون میتواند در جایی که به استخوان میچسبد، جایی
که به لابروم میچسبد یا در هر دو مکان، پاره شود.
به چه صورت لابروم دچار پارگی میشود؟
پارگی لابروم میتواند اشکال مختلفی داشته باشد و اشتباه گرفتن آنها، بسیار آسان است. در نتیجه،
مهم است که با پزشک خود در مورد نوع پارگی صحبت کنید. انواع پارگی لابروم شامل:
پارگی نوع ۱
اولین نوع پارگی، پارگی است که در آن لابروم بهطور کامل از استخوان جدا میشود. این معمولاً
با آسیب به شانه همراه است که در آن شانه سابلوکس شده یا دررفته شده است. گاهی اوقات
این نوع پارگی رخ میدهد و فرد متوجه نمیشود که شانه از حفره خارج شده است.
پارگی نوع ۲
نوع دوم پارگی لابروم، پارگی درون خود لابروم است. لبه لابروم به مرور زمان ممکن است فرسوده شود،
به طوری که لبه صاف نباشد. این نوع پارگی بسیار رایج است و به ندرت علائمی ایجاد میکند. با بالا رفتن
سن افراد (بیش از ۴۰ سال)، اغلب در شانه دیده میشود. گاهی اوقات لابروم ممکن است پارگی بزرگی
داشته باشد که در آن قسمتی از لابروم وارد مفصل میشود و در حین حرکت مفصل توپی در حفره، باعث
گرفتگی میشود. این نوع پارگی، بسیار نادر است و بیشتر پارگیهای لابروم این علائم را ایجاد نمیکنند.
پارگی نوع ۳
نوع سوم پارگی لابروم در ناحیهای است که تاندون دوسر بازو به انتهای بالایی حفره میچسبد. سوکت
را میتوان به چهار ناحیه تقسیم کرد: قدامی (جلو)، خلفی (پشت)، فوقانی (انتهای بالایی نزدیک سر)
یا تحتانی (انتهای پایین که به سمت آرنج است). تاندون دوسر بازویی در انتهای فوقانی متصل میشود،
جایی که با لابروم ترکیب میشود. لابروم از آنجا به اطراف مفصل میرود، هم در جهت قدامی و هم در
جهت خلفی. به دلیل آسیب در این ناحیه که تاندون دوسر بازو میچسبد، لابروم نیز میتواند آسیب ببیند.
آسیب در این ناحیه میتواند خفیف یا شدید باشد. از آنجایی که آسیب به طور معمول تاندون دوسر بازو و لابروم
را درگیر میکند، زیرا در انتهای فوقانی حفره قرار دارد و به دلیل اینکه میتواند اتصالات لابروم قدامی و خلفی به
محل اتصال عضله دوسر در این ناحیه را تحت تأثیر قرار دهد. چندین سیستم درجهبندی یا سیستم طبقهبندی
این آسیب وجود داشته است. در یک آسیب کمتر، لابروم فقط تا حدی در این ناحیه جدا میشود. در یک آسیب
شدیدتر، کل لابروم به همراه تاندون عضله دوسر از استخوان کشیده میشود.
تشخیص پارگی لابروم چگونه انجام میشود؟
از آنجایی که این غضروف در عمق شانه قرار دارد، تشخیص پارگی لابروم در معاینه فیزیکی بسیار دشوار است.
چندین آزمایش وجود دارد که پزشک میتواند انجام دهد که ممکن است نشاندهنده پارگی لابروم باشد، اما
این آزمایشها همیشه دقیق نیستند. مشکل دیگر این است که پارگیهای لابروم، شکلهای مختلفی دارند
که در بالا توضیح داده شد و آزمایشهای خاص یک نوع پارگی را تشخیص میدهند، اما نوع دیگری را تشخیص
نمیدهند.برخی از پزشکان بسیار مطمئن هستند که میتوانند پارگی لابروم را پس از معاینه فیزیکی تشخیص
دهند، اما این موضوع بحثبرانگیز است. مطالعات علمی زیادی وجود ندارد که نشان دهد معاینه فیزیکی برای
تشخیص پارگی لابروم قابلاعتماد است. در نتیجه این عدم قطعیت، در صورت مشکوک بودن به تشخیص،
میتوان مطالعات دیگری را برای تائید تشخیص انجام داد. بهترین آزمایشهای موجود برای تشخیص پارگی لابروم:
ام آر آی یا سیتی آرتروگرام
هر دوی این تستها در تعیین پارگی لابروم به دلیل سابلوکساسیون یا دررفتگی، نسبتا خوب هستند، اما دقت آنها
فقط حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد است. به همین دلیل، برخی از پزشکان معتقدند که اگر تشخیص سابلوکساسیون یا دررفتگی
با شرححال و معاینه فیزیکی انجام شود، همیشه نیازی به انجام آزمایش نیست. هیچ یک از این آزمایشها در حال حاضر
در تشخیص این ضایعه، خیلی خوب نیستند. این منطقه بسیار پیچیده است و گرفتن عکسهای قابلاعتماد از این منطقه
با ام آر آی، دشوار است. با این حال، اگر ام آر آی، قطعاً پارگی را نشان دهد، اغلب وجود خواهد داشت. مشکل این
است که ام آر آی ممکن است پارگیهای کوچکتر را از دست بدهد و نتواند به طور قابلاعتمادی تشخیص را در پارگیهای
بزرگتر لابروم انجام دهد.
آرتروسکوپی شانه
بهترین راه برای تشخیص پارگی لابروم، آرتروسکوپی شانه است. متأسفانه این یک روش جراحی است و نیاز به
نوعی بیهوشی دارد. از آنجایی که آناتومی قسمت داخلی شانه میتواند بسیار پیچیده باشد، انجام تشخیص نیز
به تجربه جراح نیاز دارد. رابطه بین پارگی لابروم و علائم به طور کامل مشخص نشده است، بنابراین به وضوح مشخص
نیست که کدام یک باید ترمیم شوند و کدام یک را میتوان به حال خود رها کرد.
پارگی لابروم را چگونه میتوان درمان کرد؟
درمان بستگی به نوع پارگی در لابروم دارد. پارگیهای ناشی از ناپایداری شانه، اعم از سابلوکساسیون یا دررفتگی،
مستلزم این است که لابروم دوباره به لبه سوکت متصل شود. این کار را میتوان با یک برش در جلوی شانه انجام داد،
یا میتوان آن را با تکنیکهای آرتروسکوپی از طریق برشهای کوچکتر انجام داد. هر رویکرد، مزایا و معایبی دارد. اگر لابروم
فرسوده باشد، معمولاً هیچ درمانی لازم نیست، زیرا معمولاً علائمی ایجاد نمی کند؛ اما در صورت پارگی زیاد لابروم، قسمت
پاره شده یا باید بریده و کوتاه شود و یا باید ترمیم شود.
اینکه کدام درمان استفاده میشود، بستگی به این دارد که پارگی در کجا قرار دارد و چقدر بزرگ است. این نوع پارگی که نیاز
به ترمیم بدون ناپایداری شانه دارد، نادر است. پارگی لابروم در نزدیکی اتصال تاندون دوسر بازو (ضایعات SLAP) ممکن است
فقط کوتاه شود یا ممکن است نیاز باشد که دوباره به بالای حفره متصل شود. بهترین راه برای انجام این کار، جراحی آرتروسکوپی
است، زیرا دسترسی به این ناحیه با عمل باز از طریق یک برش بزرگ دشوار است. با استفاده از آرتروسکوپ و برشهای کوچک
برای ابزارهای دیگر، لابروم را میتوان با استفاده از بخیه یا چسب به لبه سوکت مجدداً وصل کرد.
چگونه یک فیزیوتراپیست میتواند کمک کند؟
زمانی که پارگی لبه شانه، علائم جزئی ایجاد میکند، اما باعث بیثباتی شانه نمیشود، معمولاً با فیزیوتراپی
درمان میشوند. فیزیوتراپیست شما را در مورد موقعیتها و فعالیتهایی که باید اجتناب کنید، آموزش میدهد
و یک برنامه درمانی برای بهبودی شما تنظیم میکند. درمان شما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
-
درمان دستی. فیزیوتراپیست شما ممکن است برای کاهش درد و شروع به بازگرداندن حرکت در ناحیه شانه، درمان دستی ملایم ارائه دهد.
-
تمرینات تقویتی. بهبود قدرت عضلات شانه به شما کمک میکند تا فشارهای وارده بر لابروم پاره شده را کاهش دهید و بهبودی بهتری داشته باشید. فیزیوتراپیست شما ممکن است تمرینات چرخشی را طراحی کند که عضلات مفصل شانه را هدف قرار دهد و تمرینات تیغه شانه (کتف) را برای ایجاد ثبات در خود مفصل شانه طراحی کند.
-
تمرینات کششی. عدم تعادل در عضلات یا کاهش انعطافپذیری، میتواند منجر به وضعیت نامناسب یا فشار بیش از حد در مفصل شانه شود. فیزیوتراپیست شما ممکن است تمرینات کششی مانند کششهای ملایم عضلات سینه را برای بهبود عملکرد عضلات اطراف شانه تجویز کند. فیزیوتراپیست شما همچنین ممکن است تمرینات کششی مربوط به بخش میانی بدن را به شما معرفی کند تا به بدن شما اجازه بدهد تا بچرخد یا به پهلو بپیچد، بنابراین مفصل شانه برای انجام کارهایی مانند تاب دادن راکت، نیازی به کشش بیشتر نداشته باشد.
-
تمرینات وضعیتی. فیزیوتراپیست شما وضعیت شما را ارزیابی میکند و تمرینات خاصی را به شما آموزش میدهد تا اطمینان حاصل شود که شانههای شما به درستی برای کارهای روزانه قرار دارند. وضعیت سر به جلو و شانه گرد، شانهها را در معرض خطر آسیب قرار میدهد.
-
آموزش فعالیتهای اصلاحی. آموزش، بخش مهمی از هر برنامه درمانی فیزیوتراپی است. فیزیوتراپیست به شما کمک میکند تا آسیب خود، دلایل اصلاح فعالیتهای خود و اهمیت انجام تمرینات خود را برای کاهش خطر آسیب در آینده درک کنید.
-
برنامه ورزش در خانه. یک برنامه ورزشی در منزل همراه مهم درمان در کلینیک فیزیوتراپی است. فیزیوتراپیست شما، تمرینات کششی و تقویتی را شناسایی میکند که به شما کمک میکند تا عملکرد شانه خود را به طور پیوسته بهبود بخشید و به اهداف کار، خانه و فعالیت خود برسید.
کلینیک مجهز و تخصصی فیزیوتراپی ایرانیان
به طور کلی، مجموعه سلامت ایرانیان شامل کلینیک فیزیوتراپی ایرانیان، باشگاه بدنسازی ایرانیان و استخر آب درمانی ایرانیان تمام تلاش خود را برای بهبود بیماران به کار گرفته است. این مجموعه تحت مدیریت علی رضا صدیقی و دکتر مهدی صدیقی متخصص طب فیزیوتراپی و توانبخشی اداره می گردد.برای آشنایی بیشتر با مجموعه سلامت ایرانیان و خدمات ارائه شده توسط این مجموعه می توانید به صفحه اینستاگرام فیزیوتراپی ایرانیان مراجعه نمایید.