مفصل استرنوکلاویکولار (SC)اختلالات و درمان آن
مفصل استرنوکلاویکولار (SC) یکی از چهار مفصلی است که شانه را کامل میکند. مفصل در نقطهای قرار دارد که ترقوه (استخوان ترقوه) با جناغ (استخوان سینه) در پایه گردن برخورد میکند. اگرچه شایع نیست، اما مشکلات مفصل استرنوکلاویکولار میتواند از آسیب و سایر اختلالات ناشی شود. آسیبهای مفصل استرنوکلاویکولار معمولاً در اثر تصادفات وسایل نقلیه موتوری یا شرکت در ورزشهای تصادفی مانند فوتبال ایجاد میشود.
در حالی که این آسیبها میتوانند دردناک باشند، اکثر آنها نسبتاً جزئی هستند و بدون جراحی به خوبی بهبود مییابند. به ندرت، یک ضربه سخت به مفصل استرنوکلاویکولار می تواند به اندامها و بافتهای حیاتی که در نزدیکی آن قرار دارند، آسیب برساند. هنگامی که این اتفاق میافتد، یک آسیب جدی است که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. مفصل استرنوکلاویکولار همچنین می تواند در طول زمان آسیب ببیند، زیرا بافت محافظی که انتهای استخوانها را میپوشاند به تدریج از بین میرود. این نوع تغییر دژنراتیو در مفصل می تواند منجر به درد، سفتی و کاهش حرکت در شانه و بازو شود.
آناتومی مفصل استرنوکلاویکولار
مفصل استرنوکلاویکولار، رابط بین ترقوه و جناغ سینه (استخوان سینه) است. مفصل استرنوکلاویکولار، از شانه حمایت میکند و تنها مفصلی است که بازو را به بدن متصل میکند. مانند سایر مفاصل بدن، مفصل استرنوکلاویکولار با مادهای صاف و لغزنده به نام غضروف مفصلی پوشیده شده است. این غضروف به استخوانها کمک میکند تا هنگام حرکت، بازو و شانه به راحتی در امتداد یکدیگر سر بخورند. نوارهای سختی از بافت همبند به نام رباطها، مفصل استرنوکلاویکولار را احاطه کرده و به آن استحکام و ثبات میبخشد. بلافاصله پشت مفصل استرنوکلاویکولار، چندین اعصاب و عروق خونی مهم و همچنین سایر ساختارهای حیاتی مانند نای و مری (که گلو را به معده متصل میکند) قرار دارد.
آسیبهای مفصل استرنوکلاویکولار
آسیب به مفصل استرنوکلاویکولار می تواند از یک رگ به رگ شدن خفیف که در آن رباطهای اطراف کشیده میشوند (شایعترین آسیب دیده شده)، تا شکستگی خود ترقوه باشد. در موارد نادر، یک ضربه قوی به شانه می تواند باعث آسیب شود که در آن مفصل به طور کامل از موقعیت طبیعی خود خارج میشود. دررفتگیهای مفصلی بسته به جهتی که استخوان ترقوه در طی آسیب به آن فشار داده میشود، به دو دسته «قدامی» یا «خلفی» طبقهبندی میشوند:
- قدامی – انتهای ترقوه به جلو، جلوی جناغ (استخوان سینه) رانده میشود.
- خلفی – انتهای ترقوه به سمت عقب، پشت جناغ و به عمق قفسه سینه فشار داده میشود.
اگرچه هر دو نوع دررفتگی صدمات جدی هستند، اما دررفتگی خلفی نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. در دررفتگی خلفی، ساختارهای حیاتی پشت مفصل استرنوکلاویکولار، میتوانند فشرده شوند که منجر به مشکلات تهدیدکننده زندگی در تنفس یا جریان خون میشود.
عوامل مؤثر در آسیب رساندن به مفصل استرنوکلاویکولار
مفصل استرنوکلاویکولار، یکی از مفاصلی است که نسبت به دیگر مفاصل، کمتر دچار دررفتگی میشود. تصادفات اتومبیل باعث تقریباً نیمی از دررفتگیهای استرنوکلاویکولار میشود. آسیبهای ورزشی، حدود ۲۰ درصد، آسیب به مفصل استرنوکلاویکولار، ایجاد میکنند. سقوط از ارتفاع و انواع دیگر حوادث باعث ایجاد اختلالات در مفصل استرنوکلاویکولار میشود. این نوع آسیبهای تروماتیک همچنین می تواند باعث آسیب به مفصل استرنوکلاویکولار در افراد زیر ۲۵ سال شود. از دیگر عوامل مؤثر در ایجاد اختلالات مفصل استرنوکلاویکولار:
· نیروی غیرمستقیم باعث بیشتر صدمات وارد شده به مفصل استرنوکلاویکولار میشود. نیروی غیرمستقیم شامل برخورد شدید چیزی به شانه است. در اثر برخورد، شانه به سمت داخل هل داده میشود و به سمت جلو یا عقب میچرخد و مفصل استرنوکلاویکولار را تحت تأثیر قرار میدهد.
·دررفتگی قدامی زمانی ایجاد میشود که مفصل استرنوکلاویکولار دررفته است. این بدان معنی است که ترقوه به سمت جلو، جلوی جناغ سینه، رانده میشود. دررفتگی قدامی در جهت مخالف، کمتر رایج است، زیرا رباطهای پشت مفصل، بسیار قوی هستند.
· دررفتگی خلفی: نیروی مستقیم به جلوی ترقوه می تواند انتهای ترقوه را در پشت جناغ، به ناحیه بین ریهها فشار دهد. به این دررفتگی خلفی میگویند. برای ایجاد دررفتگی خلفی به دلیل استحکام رباطهای پشت مفصل، نیروی زیادی لازم است. دررفتگیهای خلفی می تواند بسیار خطرناک باشد، زیرا ناحیه پشت جناغ شامل اندامها و بافتهای حیاتی است. قلب و عروق بزرگ آن، نای، مری و غدد لنفاوی، میتوانند به طور جدی در دررفتگی خلفی مفصل استرنوکلاویکولار آسیب ببینند. این می تواند باعث آسیبهای تهدیدکننده زندگی به قلب و ریهها شود. برای بازگرداندن مفصل استرنوکلاویکولار پس از دررفتگی خلفی به کمک فوری پزشکی نیاز است.
تأثیر استئوآرتریت بر مفصل استرنوکلاویکولار
استئوآرتریت، یک نوع ساییدگی و پارگی دژنراتیو آرتریت است که اغلب در افراد ۵۰ ساله یا بالاتر رخ میدهد، اگرچه ممکن است در افراد جوانتر نیز رخ دهد. در آرتریت، غضروف مفصلی صاف که مفصل استرنوکلاویکولار را میپوشاند، به تدریج از بین میرود. با از بین رفتن غضروف، فرسوده و زبر میشود و فضای محافظ بین استخوانها کاهش مییابد. این می تواند منجر به مالش دردناک استخوان روی استخوان شود و همچنین می تواند منجر به برجسته شدن استخوان در اطراف مفصل شود. استئوآرتریت به کندی ایجاد میشود و درد و سفتی ناشی از آن به مرور بدتر میشود. سایر اختلالات مرتبط با مفصل استرنوکلاویکولار عبارتاند از:
- شرایط التهابی، مانند آرتریت روماتوئید
- عفونت
علائم ناشی از اختلالات مفصل استرنوکلاویکولار
شایعترین علامت اختلال مفصل استرنوکلاویکولار، درد در ناحیهای است که ترقوه به جناغ میرسد. این درد همراه با رگ به رگ شدن ظاهر میشود، اما در مورد شکستگی یا دررفتگی بسیار شدیدتر خواهد بود – به خصوص زمانی که تلاش میکنید بازوی خود را حرکت دهید. سایر علائم و نشانهها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تورم، کبودی یا حساسیت روی مفصل
- صدای ساییدن هنگام حرکت دادن بازو
- محدوده حرکتی محدود در بازو
- با یک بیماری التهابی، مانند آرتریت روماتوئید، ممکن است درد همزمان در سایر مفاصل بدن خود داشته باشید.
- با عفونت مفاصل، ممکن است قرمزی روی مفصل وجود داشته باشد و ممکن است تب، لرز یا تعریق شبانه داشته باشید. اگر هر یک از علائم عفونت مفصل را تجربه کردید، مهم است که فوراً به دنبال مراقبتهای پزشکی باشید.
روشهای تشخیصی اختلالات مفصل استرنوکلاویکولار
برای تشخیص اختلالات مفصل استرنوکلاویکولار، پزشک روشهای مختلفی را در نظر میگیرد، از جمله:
معاینه فیزیکی
پزشک در مورد سابقه پزشکی و سلامت عمومی شما با شما صحبت میکند و در مورد علائم شما میپرسد. او میخواهد بداند درد شما از چه زمانی شروع شده است و آیا سابقه آسیب یا تصادف وجود دارد یا خیر. پزشک شما به دنبال علائم قابلمشاهده تغییر شکل یا برآمدگی روی مفصل خواهد بود. سپس او یک معاینه دقیق از ناحیه شانه شما انجام خواهد داد. در طول معاینه، پزشک شما:
- به دنبال تورم، کبودی یا قرمزی روی مفصل است.
- دامنه حرکت بازوی شما را ارزیابی میکند.
- نبض شما را در مچ دست و آرنج چک میکند تا مطمئن شوید که جریان خون، به خوبی در دست و انگشتان شما وجود دارد.
ارزیابی عضلانی
ماهیچه زیر ترقوه (ساب کلاویوس)، درست در پشت عضله سینهای بزرگ قرار دارد. از اولین اتصال دندههای جناغی منشأ میگیرد و در سطح تحتانی انتهای تحتانی توبرکل ترقوه قرار میگیرد. برای ارزیابی ماهیچه زیر ترقوه، بیمار به راحتی به پهلو دراز میکشد و شانه خود را بلند میکند، در حالی که سینه ماژور را آرام نگه میدارد. شما میتوانید ماهیچه زیر ترقوه را با حرکت دادن انگشتان خود از انتهای داخلی ترقوه به قسمت زیرین استخوان لمس کنید.
عضله در ناحیه بین یک سوم میانی و جانبی احساس میشود. اگر زیر این زاویه را لمس کنید، میتوانید وارد شدن ماهیچه زیر ترقوه را احساس کنید. مقداری فشار بر روی محل اتصال عضله به استخوان وارد کنید و از بیمار بپرسید که چه احساسی دارد؟ این می تواند دردناک باشد، زیرا فشار در این ناحیه، به هر حال ناراحتکننده خواهد بود، بنابراین ممکن است بهتر باشد که ابتدا سمت بدون علامت را ارزیابی کنید، سپس سمت دردناک را بررسی کنید و ببینید بیمار شما چه احساسی دارد.
تصویربرداری
رادیوگرافی ساده در ارزیابی اولیه برای اختلالات مفصل استرنوکلاویکولار نشان داده میشود. سی تی اسکن، برای فرآیندهای بیماری که در آن تخریب یا استخوانسازی استخوان وجود دارد، نشان داده میشود. ام آر آی، اطلاعاتی در مورد وجود التهاب، تودههای بافت نرم یا استئونکروز ارائه میدهد. در حالی که رادیوگرافی ام آر آی بسیار دقیق است، سی تی اسکن، به دلیل سرعت، در دسترس بودن و توانایی تشخیص آسیبهای بافت نرم و استخوان، بهویژه در موارد حاد، یک روش تصویربرداری ترجیحی در شرایط حاد است.
مطالعات آزمایشگاهی ممکن است به رد یا رد یک تشخیص خاص در مواقعی که به فرآیندهای بیماری التهابی یا عفونی مشکوک است، مانند آرتریت روماتوئید، آرتریت سپتیک، یا استئومیلیت کمک کند. ارزیابی رادیوگرافی برای دررفتگی مفصل استرنوکلاویکولار، شامل رادیوگرافیهای استاندارد قدامی خلفی (AP) قفسه سینه است که ممکن است نشاندهنده آسیب به مفصل استرنوکلاویکولار باشد. با این حال، این ممکن است بهترین نما برای تجسم مفصل نباشد. نشان داده شده است که استفاده از رادیوگرافی، از قابلیت اطمینان تشخیصی بهتری برخوردار است، زیرا نمای دوطرفه از مفصل استرنوکلاویکولار را نشان میدهد.
درمان اختلالات مفصل استرنوکلاویکولار
در بیشتر موارد، اختلالات مفصل استرنوکلاویکولار، بدون جراحی قابلدرمان است. درمان غیر جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
داروها: داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، مانند ایبوپروفن و ناپروکسن که میتوانند به کاهش درد و تورم در مفصل کمک کنند. اگر استئوآرتریت یا یک بیماری التهابی دارید، پزشک ممکن است عوامل ضدالتهابی قوی به نام کورتیکواستروئیدها را نیز توصیه کند که مستقیماً به مفصل تزریق میشوند. کورتیکواستروئیدها میتوانند به طور موقت، درد و تورم را تسکین دهند.
بیحرکتی: اگر آسیبی دارید، پزشک ممکن است توصیه کند که از بند شانه استفاده کنید تا حرکت بازو را محدود کرده و امکان بهبودی را فراهم کند. مدت زمانی که برای پوشیدن بند نیاز دارید، به شدت آسیب شما بستگی دارد.
اصلاح فعالیت: پزشک ممکن است توصیه کند که بیماران مبتلا به استئوآرتریت مفصل استرنوکلاویکولار از فعالیتهایی که علائم دردناکی را به همراه دارند، اجتناب کنند. برای بیمارانی که دچار دررفتگی غیرتروماتیک مفصل (سابلوکساسیون) میشوند، پزشک ممکن است توصیه کند تا از فعالیتهایی که باعث تق تق صدا دادن مفصل میشود، خودداری کنید.
جااندازی مفصل
اگر دچار دررفتگی مفصل هستید، پزشک ممکن است سعی کند ترقوه را بدون ایجاد برش در پوست، به جای خود بازگرداند. جااندازی مفصل، معمولاً در اتاق عمل انجام میشود. ممکن است به شما بیهوشی عمومی یا شل کننده عضلانی داده شود. برخی از دررفتگیهای قدامی، میتوانند پس از جااندازی، به عقب برگردند. اگر این موضوع تا چند روز یا حتی ماهها پس از آسیب، تشخیص داده نشود، دررفتگی قدامی به حال خود رها میشود و اکثر بیماران هیچ درد و عملکرد طبیعی شانه را گزارش نمیکنند – اگرچه ممکن است تغییر شکل یا برآمدگی روی مفصل، وجود داشته باشد.
از آنجایی که دررفتگی خلفی می تواند ساختارهای حیاتی پشت مفصل را فشرده کند، معمولاً نیاز به جااندازی فوری دارد. بازگرداندن مفصل به موقعیت مناسب، بسیار مهم است. در حین جااندازی مفصل، برای دررفتگی خلفی، یک جراح قفسه سینه، ممکن است برای رسیدگی به عوارض احتمالی مربوط به ساختارهای قفسه سینه، آماده باشد.
درمان جراحی
در برخی موارد، جااندازی مفصل به صورت بسته برای دررفتگی خلفی، موفقیتآمیز نیست. در چنین شرایطی، پزشک ممکن است نیاز به جااندازی باز مفصل استرنوکلاویکولار داشته باشد. برای انجام این کار، او یک برش ایجاد میکند و مفصل را تحت دید مستقیم در جای خود قرار میدهد. در موارد نادر، مفصل استرنوکلاویکولار ممکن است به طور مکرر پس از جااندازی، دچار دررفتگی شود.
این بیماران ممکن است برای تثبیت مفصل، نیاز به جراحی ترمیمی داشته باشند. سایر روشها برای بیماران مبتلا به عفونت در مفصل استرنوکلاویکولار، معمولاً یک عمل فوری برای باز کردن مفصل و تخلیه عفونت لازم است. پس از آن، یک دوره آنتیبیوتیک تجویز میشود. جراحی برای آرتروز نیز می تواند انجام شود، اگرچه به ندرت موردنیاز است، اگر درد و سفتی شما با درمان غیر جراحی قابلکنترل نباشد، پزشک ممکن است روشی را برای برداشتن استخوان از انتهای آرتروز و دردناک ترقوه انجام دهد. این باعث میشود فضای بیشتری برای حرکت فراهم شود.
مدت زمان بهبودی اختلالات مفصل استرنوکلاویکولار
پس از شکستگی یا دررفتگی مفصل استرنوکلاویکولار، بازوی شما ممکن است تا ۶ هفته یا بیشتر در یک بند، بیحرکت بماند. حتی زمانی که بند برداشته شود، باز هم محدودیتهایی برای بلند کردن خواهید داشت. برای مثال، ممکن است تا چند ماه از بلند کردن چیزی بیش از یک لیوان آب، منع شده باشید.
این محدودیتها پس از جراحی نیز صادق است. بیحرکت کردن و استفاده نکردن از بازو، اجازه میدهد تا روند بهبودی انجام شود. در طول ریکاوری، تمرینات خاصی به بازیابی حرکت و تقویت شانه شما کمک میکند. پزشک شما ممکن است یک برنامه درمانی در خانه به شما ارائه دهد یا توصیه کند که با یک فیزیوتراپیست کار کنید.
کلینیک مجهز و تخصصی فیزیوتراپی ایرانیان
به طور کلی، مجموعه سلامت ایرانیان شامل کلینیک فیزیوتراپی ایرانیان، باشگاه بدنسازی ایرانیان و
استخر آب درمانی ایرانیان تمام تلاش خود را برای بهبود بیماران به کار گرفته است. این مجموعه تحت
مدیریت علی رضا صدیقی و دکتر مهدی صدیقی متخصص طب فیزیوتراپی و توانبخشی اداره می گردد.برای آشنایی
بیشتر با مجموعه سلامت ایرانیان و خدمات ارائه شده توسط این مجموعه می توانید به صفحه
اینستاگرام فیزیوتراپی ایرانیان مراجعه نمایید.
سلام برای این مشکل به چه متخصصی باید مراجعه کنیم؟!
سلام دوست عزیز
به متخصص جراحی استخوان و مفاصل ( ارتوپدی ) مراجعه کنید.
-فیزیوتراپی ایرانیان-
سلام من بر اثر تصادف کتفم چندین بار در رفته و جا افتاده خودش و ترقوم برامده شده و رگ زیر ترقوم دچار مسدودی رگ شده و رگهای دستم تبدیل به واریس شده برای آزاد کردن رگ راهی هست ممکنه راهنمایی کنید