واریس چیست؟
رگ های واریسی رگ های خونی متورم و پیچ خورده ای هستند که درست زیر سطح پوست شما برآمده می شوند. این برآمدگی های آبی یا بنفش معمولاً در پاها و مچ پا ظاهر می شوند که می توانند دردناک باشند .رگهای عنکبوتی که ممکن است رگهای واریسی را احاطه کنند، خطوط قرمز یا بنفش کوچکتری هستند که نزدیک به سطح پوست شما ظاهر میشوند.
اگرچه وریدهای واریسی می توانند ناخوشایند و ناراحت کننده باشند، اما برای بیشتر افراد خطرناک نیستند. در برخی موارد، رگ های واریسی شدید می توانند منجر به مشکلات سلامتی جدی مانند لخته شدن خون شوند.
چه تفاوتی بین رگهای واریسی و رگهای عنکبوتی وجود دارد؟
انواع رگهای واریسی شامل :
وریدهای واریسی تنه – این وریدها نزدیک به سطح پوست و ضخیم هستند.
وریدهای واریسی مشبک – این وریدها قرمز رنگ و گاهی در یک شبکه نزدیک به هم قرار می گیرند.
رگهای واریسی تلانژکتازی – به عنوان وریدهای نخی یا وریدهای عنکبوتی نیز شناخته میشوند، دستههای کوچک و نازکی از رگهای آبی یا قرمز هستند که نازکتر از رگهای واریسی هستند. آنها شبیه تار عنکبوت قرمز یا آبی یا شاخه های یک درخت و نزدیک به سطح پوست هستند.
وریدهای عنکبوتی معمولاً دردناک نیستند. آنها می توانند در هر نقطه از بدن شما ظاهر شوند، اغلب در پشت زانو، روی پاها یا روی صورت شما. آنها بی ضرر بوده و بر خلاف واریس تنه، زیر سطح پوست برآمده نمی شوند.
چه کسانی احتمال دارد به واریس مبتلا شوند؟
هر کسی ممکن است به واریس مبتلا شود اما عوامل خاصی شانس ابتلا به واریس را افزایش می دهند، از جمله:
- سن: به دلیل روند پیری، دیوارههای ورید و دریچهها مانند گذشته کار نمیکنند. رگ ها خاصیت ارتجاعی خود را از دست می دهند و سفت می شوند.
- جنسیت: هورمون های زنانه می توانند به دیواره سیاهرگ ها اجازه کشش دهند. افرادی که باردار هستند، از قرصهای ضدبارداری استفاده میکنند یا در دوران یائسگی قرار دارند، به دلیل تغییرات در سطح هورمونها در معرض خطر ابتلا به واریس هستند.
- سابقه خانوادگی: این بیماری می تواند ارثی باشد .
- سبک زندگی: ایستادن یا نشستن طولانی مدت گردش خون را کاهش می دهد. پوشیدن لباس های محدود کننده مانند کمربند یا شلوار با کمربند تنگ می تواند جریان خون را کاهش و سبب واریس شود.
- سلامت کلی: برخی از شرایط سلامتی، مانند یبوست شدید یا تومورهای خاص، فشار را در وریدها افزایش می دهند.
- مصرف تنباکو: افرادی که از محصولات تنباکو استفاده می کنند بیشتر در معرض ابتلا به واریس هستند.
- وزن: اضافه وزن به رگ های خونی فشار وارد می کند.
چرا واریس ایجاد میشود ؟
واریس زمانی ایجاد می شود که دریچه های کوچک داخل رگ ها به درستی کار نمی کنند.در یک ورید سالم، خون به آرامی به سمت قلب جریان می یابد. خون توسط یک سری دریچه های کوچک که باز و بسته می شوند تا خون از آن عبور کند، جلوگیری می کند. دریچه های ضعیف یا آسیب دیده می توانند منجر به واریس شوند. در یک فرد سالم شریان ها خون را از قلب به بقیه بدن می برند. سیاهرگ ها خون را از بقیه بدن به قلب باز می گرداند. برای بازگرداندن خون به قلب، سیاهرگ های پا باید بر خلاف نیروی جاذبه عمل کنند.
انقباضات عضلانی در ساق پاها به عنوان پمپ عمل کرده و دیواره های ورید الاستیکی به بازگشت خون به قلب کمک می کنند. دریچه های کوچک در سیاهرگ ها با جریان یافتن خون به سمت قلب باز می شوند و سپس برای جلوگیری از جریان خون به سمت عقب بسته می شوند. اگر این دریچهها ضعیف یا آسیب دیده باشند، خون میتواند به سمت عقب جریان یابد و در رگها جمع شود و باعث کشیدگی یا پیچ خوردگی رگها شود.
ریسک فاکتور ها
برخی موارد می تواند شانس ابتلا به واریس را افزایش دهد، مانند:
- وراثت
- مشاغلی که مستلزم ایستادنهای طولانی مدت هستند، مانند پرستاران، آرایشگران، معلمان و کارگران کارخانه
- تاثیرات هورمونی بارداری، بلوغ و یائسگی
- استفاده از قرص های ضد بارداری
- سابقه لخته شدن خون
- شرایطی که باعث افزایش فشار در شکم می شود، مانند تومورها، یبوست، و لباس های بیرونی تنگ مانند کمربند.
- بارداری
- اضافه وزن و داشتن شکم بزرگ
- انجام جراحیهای یا آسیبدیدگی قبلی پاها، این شرایط باعث قطع شدن کانال طبیعی جریان خون میشوند.
- سن، معمولاً احتمال ایجاد رگهای واریس پا در افراد مسن بیشتر است.
عوارض واریس
عوارض این بیماری اگرچه نادر است، می تواند شامل موارد زیر باشد :
- زخم ها. زخمهای دردناک میتوانند روی پوست نزدیک رگهای واریسی، بهویژه در نزدیکی مچ پا ایجاد شوند.
- لخته شدن خون. گاهی اوقات، سیاهرگ های عمقی پاها بزرگ می شوند و ممکن است باعث درد و تورم پا شوند.
- خون ریزی. گاهی رگهای نزدیک به پوست می ترکند. اگرچه این معمولا فقط باعث خونریزی جزئی می شود، اما نیاز به مراقبت پزشکی دارد.
علائم واریس
از آشکار ترین علامت های واریس پا میتوان به آبی و تیره شدن رگ ها یا برآمده و پیچ خوردگی آنها اشاره کرد، سایر علائم میتواند شامل :
- رگهای برآمده: رگهای پیچ خورده، متورم و طناب مانند اغلب آبی یا بنفش هستند. آنها درست در زیر سطح پوست روی پاها، مچ پای شما ظاهر می شوند و می توانند به صورت خوشه ای رشد کنند.
- پاهای سنگین: عضلات پاها ممکن است احساس خستگی، سنگینی یا سستی کنند، به خصوص پس از فعالیت بدنی.
- خارش: ناحیه اطراف رگهای واریسی ممکن است خارش داشته باشد.
- درد: پاها ممکن است دردناک باشند، به خصوص در پشت زانو ممکن است گرفتگی عضلات داشته باشید.
- تورم: مچ پا و پاهای شما ممکن است متورم و ضربان داشته باشند.
- تغییر رنگ و زخم پوست: در صورت عدم درمان، واریس می تواند باعث تغییر رنگ قهوه ای روی پوست شما شود.
واریس چگونه تشخیص داده می شود؟
علاوه بر تاریخچه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی، روش های تشخیصی برای واریس ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سونوگرافی دوبلکس. برای دیدن تصاویر دقیق از رگ ها و بررسی عوارض، ممکن است انجام شود . این تست ایمن و بدون درد از امواج صوتی برای تولید تصاویری از بافت های داخل بدن شما استفاده می کند. سونوگرافی می تواند لخته شدن خون و نحوه عملکرد دریچه های رگ های شما را نشان دهد. نوعی سونوگرافی عروقی که برای بررسی جریان خون و ساختار وریدهای پا انجام می شود. دوبلکس یعنی دو نوع سونوگرافی استفاده می شود.
- معاینه .پزشک شما احتمالاً پاها و وریدهای قابل مشاهده را در حالی که نشسته یا ایستاده اید برای تشخیص واریس معاینه می کند. آنها ممکن است از شما در مورد هر گونه درد یا علائمی که دارید بپرسند.
- ونوگرافی. بسته به محل، یک ونوگرافی ممکن است برای ارزیابی بیشتر رگ های شما انجام شود. در طی این آزمایش، پزشک رنگ مخصوصی را به پاهای شما تزریق می کند و از ناحیه مورد نظر با اشعه ایکس عکس می گیرد. رنگ بر روی اشعه ایکس ظاهر می شود و به پزشک شما دید بهتری از نحوه جریان خون شما می دهد.
- اولتراسوند یا وریدوگرافی. آزمایشهایی هستند که کمک میکند تا اطمینان حاصل شود که اختلال دیگری مانند لخته شدن خون یا انسداد باعث درد و تورم در پاهای شما نمیشود.
گزینه های درمانی برای واریس پا چیست؟
ساپورت فشرده (جوراب واریس)
محافظه کارانه ترین رویکرد پوشیدن جوراب نگهدارنده مناسب است، به خصوص زمانی که رگ ها باعث درد یا ناراحتی می شوند.آنها فشار ملایمی در پا ایجاد می کنند که از تجمع خون در رگ ها جلوگیری می کند و همچنین به تورم پا کمک می کند.
تغییر سبک زندگی
بهداشت خوب پوست، کاهش وزن (در صورت نیاز) و پیاده روی می تواند به درمان رگ های واریسی و رگ های عنکبوتی کمک کند. همچنین:
- عدم ایستادن یا نشستن طولانی مدت بدون استراحت
- نپوشیدن کفش پاشنه بلند برای مدت طولانی.
- بالا بردن پاها در هنگام نشستن، استراحت یا خواب — در حالت ایده آل، تا سطحی بالاتر از قلب شما
- فعالیتهای بدنی که پاهای شما را حرکت میدهند، که باعث بهبود تون عضلانی میشود.
اسکلروتراپی
این روش می تواند درد و ناراحتی وریدهای واریسی را از بین ببرد و از عوارضی مانند زخم یا خونریزی ورید جلوگیری کند. اسکلروتراپی از یک محلول نمکی بسیار غلیظ یا یک شوینده مخصوص ساخته شده استفاده می کند که مستقیماً به داخل رگ تزریق می شود. این ماده شیمیایی داخل ورید را تحریک می کند و باعث ایجاد زخم می شود و باعث فروپاشی آن و ناپدید شدن تدریجی ورید در طی ۳ تا ۶ هفته می شود. ممکن است ۶ ماه طول بکشد تا رگهای بزرگتر ناپدید شوند.
در طول درمانهای اسکلروتراپی، ممکن است هنگام تزریق رگها توسط پزشک، سوزنهای کوچکی را احساس کنید. همچنین می توانید گرفتگی موقت عضلانی را تجربه کنید. پس از آن، برای چند هفته باید جوراب های فشاری پزشکی بپوشید.این روش ساده، نسبتاً ارزان است و می تواند در یک محیط سرپایی انجام شود.
لیزر
لیزردرون وریدی روشی است که در آن فیبر لیزری کوچکی به داخل ورید وارد می شود. پزشک شما یک برش کوچک در نزدیکی ورید ایجاد می کند و یک کاتتر کوچک در آن قرار می دهد. دستگاهی در نوک کاتتر، داخل رگ را گرم می کند. پالس های نور لیزر در داخل ورید ارسال می شود که باعث فروپاشی ورید می شود.
درمان فرسایش درون وریدی یا لیزر کم تهاجمی و به طور کلی ایمن و بدون عارضه است. با این حال، خطراتی وجود دارد، از جمله عفونت، آسیب به رگ خونی، التهاب ورید، و به ندرت، آسیب حرارتی به اعصاب، اگرچه معمولاً در مدت کوتاهی از بین میرود.این عمل به صورت سرپایی و تحت بی حسی موضعی انجام می شود.
انسداد رادیوفرکانسی
یک کاتتر کوچک به داخل ورید وارد می شود. کاتتر انرژی فرکانس رادیویی را به دیواره ورید می رساند و باعث گرم شدن، فروپاشی و بسته شدن آن می شود. این روش به طور کلی در یک محیط سرپایی یا مطب انجام می شود، گاهی اوقات تحت بی حسی موضعی.
جراحی
تکنیکهای جراحی برای درمان رگهای واریسی شامل بستن (بستن ورید) و استریپینگ (برداشتن یک بخش طولانی از ورید) است. برداشتن و بستن ورید سنتی شامل بستن رگها و برداشتن آنها از طریق بریدگیهای کوچک در پوست است. این جراحی ۲ تا ۳ ساعت طول می کشد و معمولاً به صورت سرپایی انجام می شود. بهبودی کامل ۱-۲ هفته طول می کشد.
اگرچه برداشتن و بستن ورید به طور کلی بی خطر است، اما خطرات آن شامل عفونت در محل برش، کبودی، یا تحریک عصبی است که از وریدهای جدا شده عبور می کند.
در جراحی آندوسکوپی ورید
پزشک یک برش کوچک در پوست شما در نزدیکی ورید ایجاد می کند و از یک دوربین کوچک در انتهای یک لوله نازک برای حرکت در ورید استفاده می کند. سپس از یک دستگاه جراحی در انتهای دوربین برای بستن ورید استفاده می کنند.
فلبکتومی سرپایی
امکان برداشتن وریدهای سطحی بزرگ را از طریق برش های بسیار کوچکی که نیازی به بخیه ندارند، می دهد. جراحی ممکن است با استفاده از بیهوشی موضعی، نخاعی یا عمومی انجام شود. اکثر بیماران در همان روزی که عمل انجام می شود به خانه بازمی گردند. ابتدا پزشک ورید را که باید برداشته شود مشخص می کند یا علامت گذاری می کند، سپس بی حسی موضعی را به پوست تزریق می کند. آنها یک برش کوچک ایجاد می کنند و از یک ابزار جراحی یا یک سوزن بزرگ برای قلاب کردن ورید از طریق دهانه استفاده می کنند. پس از آن، حداقل به مدت ۱ هفته باید جوراب های فشرده بپوشید.
چگونه می توانم از واریس جلوگیری کنم؟
- از ایستادن طولانی مدت خودداری کنید: برای تشویق جریان خون، به طور منظم برای حرکات کششی و راه رفتن استراحت کنید، به خصوص اگر شغلی دارید که لازم است روی پاهای خود باشید.
- پاهای خود را بالا بیاورید: بالا بردن پاها از کمر به جریان خون در قلب کمک می کند.
- حفظ وزن سالم: نداشتن اضافه وزن فشار داخل رگ های خونی شما را کاهش می دهد.
- مصرف دخانیات را ترک کنید: سیگار به عروق خونی آسیب می رساند، جریان خون را کاهش می دهد و باعث ایجاد طیف گسترده ای از مشکلات سلامتی می شود.
- فعال بمانید: برای بهبود گردش خون، مرتب ورزش کنید و از نشستن طولانی مدت خودداری کنید.
- جوراب های فشاری را امتحان کنید: جوراب ها و جوراب شلواری ساپورت کننده رگ های شما را فشرده می کند و به گردش خون کمک می کند، که می تواند از بدتر شدن رگ های واریسی جلوگیری کند.
- لباسهای مناسب بپوشید: برای تقویت جریان خون، مطمئن شوید که کمرتان خیلی تنگ نباشد.
کلینیک مجهز و تخصصی فیزیوتراپی ایرانیان در اصفهان
به طور کلی، مجموعه سلامت ایرانیان شامل کلینیک فیزیوتراپی ایرانیان، باشگاه بدنسازی ایرانیان و استخر آب درمانی ایرانیان تمام تلاش خود را برای بهبود بیماران به کار گرفته است. این مجموعه تحت مدیریت علی رضا صدیقی و دکتر مهدی صدیقی متخصص طب فیزیوتراپی و توانبخشی اداره می گردد. برای آشنایی بیشتر با مجموعه سلامت ایرانیان و خدمات ارائه شده توسط این مجموعه می توانید به صفحه اینستاگرام فیزیوتراپی ایرانیان مراجعه نمایید.