کیست گانگلیون چیست و چگونه درمان می شود؟

کیست گانگلیون

کیست گانگلیون(Ganglion cysts)، توده‌های غیرقابل انکار است که اغلب در طول تاندون‌ها یا مفاصل مچ دست یا دستان شما ایجاد می‌شود. آن‌ها همچنین ممکن است در مچ پا و پا رخ دهد. کیست گانگلیون معمولاً گرد یا بیضی است و با مایع ژله‌ای پر می‌شود. کیست‌های گانگلیون کوچک می‌توانند به اندازه نخود باشند، در حالی که نوع بزرگ‌تر آن، می‌تواند در حدود یک اینچ (۲.۵ سانتیمتر)، قطر داشته باشد. کیست گانگلیون ممکن است دردناک باشد، به خصوص وقتی که آن‌ها بر روی یک عصب مجاور فشار وارد کرده باشند. اگر کیست گانگلیون شما باعث بروز مشکلاتی شود، پزشک ممکن است سعی کند تا کیست را با یک سوزن، تخلیه کند.

حذف کیست از طریق جراحی نیز، یک گزینه است، اما اگر علائمی ندارید، درمان خاصی لازم نیست. در بسیاری از موارد، کیست‌ها خودبه‌خود از بین می‌روند. با این حال، اگر کیست دردناک باشد، با عملکرد تداخل، یا یک ظاهر غیرقابل‌قبول دارد، گزینه‌های مختلف درمان وجود دارد.

علائم کیست گانگلیون

یک کیست گانگلیون همیشه در نزدیکی یک مفصل تشکیل می‌شود و پزشک معمولاً می‌تواند یکی را با معاینه چشمی تشخیص دهد. آن‌ها ممکن است نرم یا سخت باشند و باید بتوانند آزادانه زیر پوست حرکت کنند. این کیست‌ها معمولاً در بالا یا پشت مچ دست قرار می‌دهند یا آن‌ها ممکن است در سمت کف دست، مچ دست، بر روی کف دست و در پایه یک انگشت ظاهر شوند و یا در بالای انتهای انگشت. آن‌ها همچنین می‌توانند در بالای یک پا، بر روی مچ پا، یا زانو شکل بگیرند. کیست گانگلیون ممکن است دردناک باشد، بسته به اینکه آیا آن‌ها بر روی یک عصب فشار می‌آورند، میزان دردناک بودن آن مشخص می‌شود.

کیست گانگلیون می‌تواند از اندازه یک نخود به یک توپ گلف متغیر باشد. در چنین وضعیتی، منطقه اطراف کیست ممکن است احساس بی‌حسی به شما دست بدهد. اگر یک کیست در دست یا مچ دست شکل بگیرد، فرد ممکن است قدرت را برای حرکت دادن دست، از دست بدهید.

علل ایجاد کیست گانگلیون

کیست‌های گانگلیونی، شایع‌ترین تومورهای بافت نرم دست و مچ هستند. گانگلیون، یک فتق پر از موسین از بافت‌های سینوویال و از کپسول‌های مفصلی یا غلاف‌های تاندون به دلیل پدیده دریچه یک طرفه است. اندازه کیست بزرگ می‌شود، در نتیجه مایع نمی‌تواند آزادانه به داخل حفره سینوویال برگردد. کیست گانگلیون معمولاً خود به خود و بدون هیچ دلیل خاصی ظاهر می‌شود. هر کسی ممکن است به کیست گانگلیون مبتلا شود، اما این کیست در زنان ۳ برابر بیشتر از مردان رخ می‌دهد. بروز کیست گانگلیون با استئوآرتریت مرتبط است و بنابراین بیشتر در بیماران مسن دیده می‌شود.

همچنین کیست‌های گانگلیون عمدتاً در بزرگسالان جوان دیده می‌شود و در کودکان نادر است. علت کیست گانگلیون نامشخص است، اگرچه ترومای قبلی، فتق سینوویال، اختلال داخلی و یک فرآیند دژنراتیو مرتبط با تولید موسین ممکن است. کیست‌های گانگلیونی مچ ممکن است در ۷۰ درصد موارد به مفصل مجاور متصل شوند و باعث کاهش دامنه حرکتی شوند که این در زنان شایع‌تر است. انحطاط بافت همبند ممکن است ناشی از تحریک یا آسیب مزمن باشد که باعث می‌شود سلول‌های مزانشیمی یا فیبروبلاست‌ها، موسین تولید کنند.

عوامل خطر در ایجاد کیست گانگلیون

به نظر می‌رسد عوامل خطر در ایجاد کیست گانگلیون عبارت‌اند از:

• سن و جنس: کیست گانگلیون می‌تواند هر کسی را در هر زمان تحت تأثیر قرار دهد، اما اغلب آن‌ها در زنان و در سنین ۱۵ تا ۴۰ سالگی رخ می‌دهد.
• فعالیت بیش از حد: افرادی که از مفاصل خاصی به طور مکرر و به دفعات زیاد استفاده می‌کنند، احتمال اینکه کیست گانگلیون را توسعه دهند، وجود دارد. به عنوان مثال، در ژیمناست‌های زن، ممکن است علائم مربوط به کیست گانگلیون بروز کند و با انجام فعالیت‌های بیشتر، باعث بزرگ‌تر شدن کیست شوند.
• آسیب‌های مفصلی یا تاندون: حداقل ۱۰٪ منبع ایجاد کیست‌های گانگلیونی، در ناحیه‌ای اتفاق می‌افتد که دچار آسیب شده است.
• تروما: کیست‌های گانگلیونی ممکن است به دنبال یک حادثه یا آسیب‌های کوچک، مجدداً تشکیل شوند.

تشخیص کیست گانگلیون

اگر شما دچار تردید هستید که آیا دچار کیست گانگلیون شده‌اید یا خیر، لازم است تا به پزشک خود مراجعه کنید، حتی اگر علائم حاصل از آن، باعث ایجاد ناراحتی در شما نشود؛ بنابراین مراجعه به پزشک و انجام یک معاینه فیزیکی اغلب همه چیز است که برای تشخیص کیست گانگلیون مورد نیاز است. در طول معاینه اولیه، پزشک شما از سابقه بیماری و علائم پزشکی شما بحث خواهد کرد. او ممکن است از شما بپرسد که چه مدت دچار کیست گانگلیون شده‌اید، اندازه آن چقدر تغییر کرده است و اینکه آیا دردناک است یا خیر. وارد کردن اندکی فشار، ممکن است برای شناسایی هر گونه حساسیت استفاده شود. از آنجایی که کیست گانگلیون توسط مایع پر شده است، شفاف است.

استفاده از اشعه ایکس

در مواردی که پزشک بخواهد تشخیص دقیق انجام دهد، استفاده از اشعه ایکس، تصاویری واضح از ساختارهای متراکم مانند استخوان ایجاد می‌کنند. اگرچه اشعه ایکس، کیست گانگلیون را نشان نمی‌دهد، اما این روش تشخیصی می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد تا شرایط دیگر مانند آرتریت یا تومور استخوانی را رد کنند. همچنین ممکن است MRI نیز مورد استفاده قرار بگیرد.این آزمایشات تصویربرداری بهتر می‌تواند بافت‌های نرم‌مانند کیست گانگلیون را نشان دهند. به طور کلی، استفاده از MRI یا سونوگرافی در مواردی انجام می‌شود که کیست گانگلیون مخفی است و قابل مشاهده نیست و یا برای اینکه بتوانند کیست را از سایر تومورها تشخیص دهند.

انواع گزینه‌های درمان کیست گانگلیون

کیست گانگلیون معمولاً نیازی به درمان ندارد تا زمانی که باعث ناراحتی یا درد نشود. در مواردی ممکن است بدون مداخله ناپدید شود، اما رفع کامل برخی از آن‌ها چندین سال طول می‌کشد. اگر کیست به عصب فشار می‌آورد و باعث درد می‌شود، پزشک نوعی درمان را توصیه می‌کند.

درمان خانگی کیست گانگلیون

اگر کیست بر روی پا یا مچ پا باشد، کفش نباید طوری باشد که آن را مالش یا تحریک کند. این ممکن است با پوشیدن کفش‌های نرم و یا باز، مانع از وارد شدن فشار و یا تحریک کیست گانگلیون شود. در مواردی که وجود کیست، دردناک است، می‌توان حرکت منطقه آسیب دیده را با پوشیدن اسپلینت و یا بریس، محدود کرد. همچنین در صورت دردناک بودن کیست گانگلیون، می‌توان از داروهای ضد درد، مانند ایبوپروفن، استفاده کرد.

درمان غیر جراحی کیست گانگلیون

درمان اولیه کیست گانگلیون، جراحی نیست. از آنجایی که کیست گانگلیون، سرطانی نیست و ممکن است با گذشت زمان ناپدید شود؛ بنابراین اگر علائم خاصی نداشته باشید، پزشک ممکن است فقط از شما بخواهد که فقط نظاره‌گر باشید تا مطمئن شوید که هیچ تغییر غیر معمولی رخ نمی‌دهد. بی‌حرکت نگه داشتن ناحیه موردنظر، اغلب باعث بزرگ شدن کیست گانگلیون می‌شود. در نتیجه با بزرگ شدن کیست، فشار وارد‌شده بر اعصاب افزایش می‌یابد و در نهایت باعث بروز درد می‌شود.

دادن تمرینات تقویتی توسط پزشک، ‌می‌تواند به شما کمک کند تا به میزان کافی، ناحیه موردنظر را حرارت دهید که این به بهبود دامنه حرکت کمک بسیاری می‌کند و از بزر‌گ‌تر شدت کیست گانگلیون نیز جلوگیری می‌کند. در موارد حاد کیست گانگلیون که با درد همراه است و باعث محدود کردن دامنه حرارتی نیز می‌شود، مایع کیست گانگلیون توسط روش آسپیراسیون تخلیه می‌ّشود. مراحل آسپیراسیون اغلب برای کیست‌های گانگلیون واقع در بالای مچ دست توصیه می‌شود.

درمان جراحی کیست گانگلیون

در صورتی که علائم حاصل از کیست گانگلیون توسط درمان‌های غیرجراحی، برطرف نشود، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. جراحی شامل حذف کیست و همچنین جدا کردن اتصال کیست گانگلیون با غلاف تاندون درگیر است. در موارد نادر، حتی بعد از برداشتن کیست گانگلیون، ممکن است که دوباره این کیست شکل بگیرد. جراحی کیست گانگلیون معمولاً به صورت سرپایی انجام می‌شود و بیماران پس از یک دوره کوتاه تحت نظر پزشک بودن، می‌توانند به خانه بروند. ممکن است در برخی از بیماران، برخی از عوارض ناشی از جراحی مانند حساسیت، ناراحتی و تورم وجود داشته باشد. امکان بازگشت به فعالیت‌های عادی معمولاً ممکن است ۲ تا ۶ هفته پس از جراحی، وجود داشته باشد.

تأثیر فیزیوتراپی در بهبود کیست گانگلیون

کیست گانگلیون می‌تواند عواقبی برای فعالیت‌های روزانه داشته باشد. گاهی اوقات کیست می‌تواند بدون هیچ درمانی یا تنها با درمان، ناپدید شود. در بین روش‌های درمانی، فیزیوتراپی نیز روش مؤثری برای بهبود علائم حاصل از کیست گانگلیون است. هدف از درمان فیزیوتراپی، بازگرداندن دست برای استفاده طبیعی است؛ بنابراین باید تحرک کامل تمامی مفاصل دست را برگردانده شود. در اکثر روش‌های درمانی فیزیوتراپی، از تمرین‌های زیر برای دستیابی به تحرک کامل استفاده می‌شود:

• تمرینات پروم (PROM):۳ مفصل انگشت (MCP، PIP و DIP-joints) و ۲ مفصل مچ دست (رادیوکارپال و مفصل مدیوکارپال) وجود دارد. مهم است که تمام حرکات ممکن آموزش داده شود.

• تمرینات PNF (تسهیل عصبی عضلانی حس عمقی): انگشت، توسط درمانگر در حالت خم شدن نگه داشته می‌شود. بیمار باید این وضعیت را برای مدتی به طور فعال حفظ کند، سپس بیمار انگشت خود را شل می‌کند. این حرکت را برای انگشتان دست تکرار کنید.

• تمرینات بلاکینگ (Blocking exercises): کف دست خود را به سمت بالا روی میز قرار دهید. با دست مخالف خود انگشت آسیب دیده را در قسمت میانی، درست زیر مفصل انتهایی بگیرید و نگه دارید. فقط در حالی که بقیه انگشت را صاف نگه داشته‌اید، انگشت را در انتهای مفصل خم کنید و صاف کنید. این کار را برای همه مفاصل و انگشتان تکرار کنید.

همچنین کاهش بافت اسکار برای بازیابی تحرک عملکردی، بهبود دامنه حرکتی و کاهش درد بسیار مهم است. هنگامی که شروع به کشش آن می‌کنید، بازسازی بافت اسکار رخ می‌دهد. در این مورد، کشش دست به تراز کردن فیبرهای کلاژن کمک می‌کند تا به حالت عادی بازگردند. این تنظیم مجدد رشته‌های کلاژن، باعث می‌شود تا بافت موردنظر بهتر بتواند نیروهایی را که در طول روز به آن وارد می‌شود، تحمل کند. روش دیگر برای کمک به بازسازی بافت اسکار در پوست ماساژ است.

این همچنین می‌تواند به شل شدن هرگونه چسبندگی بین اسکار و بافت زیرین و فاسیا کمک کند. حرکات کششی، ماساژ اسکار همراه با تمرینات انعطاف‌پذیری و قدرتی می‌تواند به شل شدن بافت اسکار کمک کرده و اطمینان حاصل کند که بازسازی مناسب صورت می‌گیرد. با درمان تخصصی، میزان عود، کمتر و بهبودی سریع‌تر وجود دارد. بیماران مبتلا به کیست گانگلیونی می‌توانند ۲ هفته پس از برداشتن جراحی از دست خود استفاده کنند.

تمرینات مؤثر در بهبود گانگلیون مچ دست

استراحت دادن به مچ دست و ماساژ گانگلیون، می‌تواند باعث تسکین این کیست شود، اما گاهی اوقات جراحی یا تزریق داروهای ضدالتهابی لازم است. تمرینات توان‌بخشی بعد از استراحت یا جراحی، باعث بازیابی قدرت و تحرک در مچ دست می‌شود. این تمرینات عبارت‌اند از:

تمرینات غیرفعال دامنه حرکتی

تمرینات غیرفعال دامنه حرکتی، بخشی از توان‌بخشی برای جراحی کیست گانگلیون مچ دست است. چنین تمریناتی انگشتان و مچ دست شما را در دامنه کامل حرکت طبیعی خود حرکت می‌دهند. تمرین غیرفعال به این معنی است که یک مراقب، مچ دست شما را حرکت می‌دهد، در حالی که شما منفعل و آرام هستید. این تمرینات در توانبخشی زمانی اتفاق می‌افتند که بیماران قدرت یا توانایی حرکت مفاصل خود را از طریق دامنه کامل حرکت، به تنهایی ندارند. یک مثال از تمرینات غیرفعال، چرخش مچ دست است. همان‌طور که به پشت دراز می‌کشید و بازوهایتان را در کنار خود قرار می‌دهید، درمانگر، دست آسیب‌دیده شما را بلند می‌کند و آن را به سمت جلو و عقب، پهلو به پهلو و به صورت دایره‌ای حرکت می‌دهد تا مچ دست را به حرکت وا دارد.

تمرینات دامنه حرکتی فعال

تمرینات دامنه حرکتی فعال برای افراد مبتلا به گانگلیون مچ دست رایج‌تر است. در چنین تمرینی، مچ دست را، خود به تنهایی حرکت می‌دهید که باعث فعال شدن دامنه حرکتی مچ دست شما می‌شود. نمونه‌ای از تمرینات دامنه حرکتی فعال، انحراف شعاعی عصب اولنار مچ دست است. برای انجام این تمرین، کف دست خود را صاف روی یک میز قرار دهید، سپس ساعد خود را بچرخانید. سپس دست خود را به سمت دیگر و به سمت شست دست خود بچرخانید.

تمرینات تقویتی بدون وزن

تمرینات تقویت کننده مچ، مانند خم شدن و یا کشش ایزومتریک، مچ را بدون استفاده از وزنه، تقویت می‌کند. تمرینات فلکشن/اکستنشن ایزومتریک، مفصل را تحت فشار کمتری نسبت به تمرینات وزنی قرار می‌دهد. شما می‌توانید این کار را با یک درمانگر یا خودتان با استفاده از دست مخالف خود برای مقاومت انجام دهید. برای شروع، بنشینید و ساعد آسیب دیده خود را در حالی که کف دست به سمت بالا باشد، روی ران خود قرار دهید.

کف دست دیگر خود را روی کف دست آسیب دیده قرار دهید، سپس با دست آسیب دیده خود به سمت بالا فشار دهید تا فلکشن ایزومتریک انجام شود. در چنین وضعیتی، دست دیگر مقاومت می‌کند، بنابراین هیچ حرکتی وجود ندارد. کف دست خود را برگردانید و یک مشت بسازید، سپس در حالی که در برابر دست خود مقاومت می‌کنید، مچ دستتان را به سمت بالا دراز کنید.

تمرینات وزنی برای تقویت دست

استفاده از وزنه می‌تواند مچ دست شما را با حرکت تقویت کند. وزنه‌ها باید سبک باشند – ۵ پوند یا کمتر – برای جلوگیری از آسیب. خم شدن مچ با وزنه آزاد و اکستنشن مچ با وزن آزاد، نمونه‌هایی از تمرینات وزنی هستند. برای شروع، ساعد خود را روی یک سطح صاف بنشانید و در حالی که مچ آسیب دیده و دمبل روی لبه مبل آویزان است، با مچ دست خود به سمت بالا، تمرینات را شروع کنید، سپس مچ خود را به سمت خود خم کنید. مچ دست خود را به سمت زمین بچرخانید، سپس مچ خود را به سمت خود دراز کنید.