لایه بافتی که در زیر پوست انگشتان و کف دست ها قرار دارد، فاسیا نامیده می شود. با ضخیم شدن و سفت شدن فاسیا، انگشتان به سمت کف دست خم می شوند و باز کردن کامل آنها غیرممکن می شود. بافت فیبری می تواند بافت های ضخیم در کف دست ایجاد کند. این عارضه معمولاً انگشتان چهارم و پنجم را تحت تأثیر قرار می دهد که به انگشت حلقه معروف است.
با این حال، ضخیم شدن فاسیا می تواند به دیگر انگشت ها از جمله انگشت شست نیز گسترش یابد. نامهای دیگر انقباض دوپویترن: موربوس دوپویترن، بیماری دوپویترن و فیبروماتوز کف دست است. در برخی بیماران، تشدید انقباض دوپویترن میتواند در عملکرد دست اختلال ایجاد کند و انجام فعالیتهای روزانه را برای آنها دشوار کند. هنگامی که این اتفاق می افتد، گزینه های درمانی غیرجراحی و جراحی برای کمک به کند کردن پیشرفت بیماری و بهبود حرکت در انگشتان آسیب دیده وجود دارد.
انقباض دوپویترن چیست؟
فاسیا، لایه ای از بافت دست است که به تثبیت پوست در کف دست کمک می کند. بدون فاسیا، پوست کف دست به اندازه پوست پشت دست شما شل و متحرک خواهد بود. در بیماران مبتلا به بیماری دوپویترن، این فاسیای کف دست به آرامی شروع به ضخیم شدن و سپس سفت شدن می کند. اغلب، دوپویترن برای اولین بار زمانی تشخیص داده می شود که توده یا گره هایی در زیر پوست در کف دست ایجاد شود. این ممکن است به دنبال ایجاد حفره روی سطح کف دست باشد.
با پیشرفت دوپویترن، نوارهایی از فاسیا در کف دست به طنابهای ضخیمی تبدیل میشوند که میتوانند یک یا چند انگشت و شست را به حالت خمیده متصل کنند. این حالت، انقباض دوپویترن نامیده می شود. اگرچه طناب های کف دست ممکن است شبیه تاندون به نظر برسند، اما تاندون ها در دوپویترن دخیل نیستند. در بسیاری از موارد، انقباض دوپویترن بسیار آهسته و در طی چند سال پیشرفت میکند و ممکن است به اندازهای خفیف باقی بماند که نیازی به درمان نباشد.
با این حال، در موارد متوسط یا شدید، این وضعیت صاف کردن انگشتان درگیر را دشوار می کند. هنگامی که این اتفاق می افتد، ممکن است به درمان برای کمک به کاهش انقباض و بهبود حرکت در انگشتان آسیب دیده نیاز باشد. به طور معمول، با بدتر شدن انقباض، درگیری فاسیا شدیدتر می شود و درمان کمتر به اصلاح کامل منجر می شود.
علل و عوامل خطر انقباض دوپویترن
محققان هنوز دقیقاً نمی دانند چه چیزی باعث انقباض دوپویترن می شود. با این حال، آنها معتقدند که عوامل ژنتیکی در آن نقش دارند. سایر عوامل خطر احتمالی عبارتند از:
- مصرف الکل
- سن بالا
- دیابت به خصوص نوع ۱
- سیگار کشیدن
- بیماری های عروقی
- افراد مبتلا به دیابت و کسانی که برای صرع دارو مصرف می کنند.
علائم و نشانه های انقباض دوپویترن
انقباض دوپویترن معمولاً در طی چند سال بسیار آهسته پیشرفت می کند. علائم و نشانه های این بیماری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
ندول ها
ممکن است یک یا چند توده کوچک یا ندول در کف دست تشکیل شود. این گره ها معمولاً در زیر پوست ثابت می شوند. در ابتدا، ندول ها ممکن است حساس شوند، اما با گذشت زمان، این حساسیت از بین می رود. در برخی موارد، ممکن است فرورفتگی عمیق پوست در نزدیکی گره ها وجود داشته باشد.
طناب ها
گره ها ممکن است ضخیم و منقبض شوند و به تشکیل تارهای متراکم و سخت از بافت زیر پوست کمک کنند. این طنابها میتوانند انگشتان و شست را از صاف شدن یا از هم باز شدن محدود کنند.
انقباضات
همانطور که بافت زیر پوست سفت می شود، یک یا چند انگشت شما ممکن است به سمت کف دست کشیده شود و از پخش شدن آن ها جلوگیری شود. انگشت حلقه و انگشت کوچک بیشتر تحت تأثیر قرار می گیرند، اما هر یک یا همه انگشتان حتی شست ممکن است درگیر شوند. معمولاً اولین مفصل (مفصل بند انگشت) انگشت تحت تأثیر قرار می گیرد، اما سایر مفاصل نیز ممکن است درگیر شوند.
با افزایش خمیدگی انگشت، ممکن است صاف کردن کامل آن سخت باشد. گرفتن اجسام بزرگ، گذاشتن دست در جیب یا انجام سایر فعالیت های ساده نیز ممکن است دشوار باشد. برخی از بیماران مبتلا به بیماری دوپویترن ممکن است بافت ضخیم روی پا (بیماری لدرهوز) یا آلت تناسلی (بیماری پیرونی) ایجاد کنند. علائم در هیچ جای دیگری از بدن بروز نمی کند.
تشخیص انقباض دوپویترن
پزشک دست شما را معاینه خواهد کرد. او انعطاف پذیری و احساس شست و انگشتان شما را آزمایش می کند. قدرت گرفتن شما نیز ممکن است مورد آزمایش قرار گیرد. پزشک در مورد سلامت عمومی و سابقه پزشکی شما با شما صحبت می کند و در مورد علائم شما می پرسد. از آنجایی که دوپویترن می تواند در خانواده ها ایجاد شود، پزشک ممکن است از شما بپرسد که آیا از بستگانی که به این بیماری مبتلا هستند اطلاع دارید یا خیر. با استفاده از یک ابزار خاص، پزشک میزان پیچش یا انقباض انگشتان شما را اندازه می گیرد. دامنه حرکت در انگشتان شما نیز ممکن است اندازه گیری شود. این اندازهگیریها با اندازهگیریهای بعدی مقایسه میشوند تا ببینند که آیا بیماری بدتر میشود یا خیر. همچنین می توان از آنها برای مشاهده اینکه آیا درمان موثر است، استفاده کرد.
درمان انقباض دوپویترن
هیچ درمان دائمی برای انقباض دوپویترن وجود ندارد، بنابراین درمان بر بهبود توانایی فرد برای دراز کردن دست و انگشتان آسیبدیده تمرکز دارد. در بسیاری از موارد، انقباض خفیف است و فرد را از انجام کارهای روزمره باز نمی دارد. از آنجایی که علائم معمولاً جدی نیستند، درمان ضروری نیست. یک فرد می تواند بر اساس سطح ناراحتی خود و تأثیر آن بر زندگی روزمره تصمیم بگیرد که آیا می خواهد درمان شود یا نه. اگر شرایط بیماری پیشرفت کند، پزشک ممکن است ابتدا درمان غیر جراحی را برای کمک به کند کردن بیماری توصیه کند.
درمان های غیر جراحی
در موارد خفیف انقباض دوپویترن که نیازی به درمان های پیشرفته تر ندارد، با درمان های غیر جراحی بهبود می یابد. درمان های غیر جراحی شامل:
تزریق استروئید
کورتیکواستروئیدها، داروهای ضد التهابی قدرتمندی هستند که میتوان آنها را به ندول دردناک تزریق کرد. در برخی موارد، تزریق کورتیکواستروئید ممکن است پیشرفت انقباض را کند کند. اثربخشی تزریق استروئید از بیماری به بیمار دیگر متفاوت است.
آتل بندی
آتل برای جلوگیری از پیشرفت انقباض انگشت شناخته شده نیست. کشش شدید انگشت منقبض ممکن است مفید نباشد و در واقع باعث آسیب به انگشت یا دست شود. آتل ممکن است بعد از عمل جراحی برای انقباض دوپویترن برای محافظت از محل جراحی استفاده شود. با این حال، مشخص نیست که آیا خطر انقباض مکرر یا سفت شدن زخم در حال بهبود را کاهش می دهد یا خیر.
درمان جراحی
اگر انقباض با عملکرد دست تداخل داشته باشد، پزشک ممکن است درمان جراحی را توصیه کند. هدف از جراحی، کاهش انقباض و بهبود حرکت در انگشتان آسیب دیده است. هیچ درمان شناخته شده ای برای انقباض دوپویترن وجود ندارد. با این حال، عمل جراحی برای کاهش اثر محدود کننده طناب ها با ایجاد اختلال یا برداشتن آنها انجام می شود. متأسفانه، بافتهای بهبودی با همان پتانسیل ایجاد طنابها در آینده شکل میگیرند، اما دستاوردهای عملکرد دست هنوز میتواند قابل توجه باشد. روش های جراحی که معمولاً برای انقباض دوپویترن انجام می شود شامل فاشیوتومی و فاشیکتومی ساب توتال کف دست است. پزشک در مورد اینکه کدام روش در مورد شما بهترین است، با شما صحبت خواهد کرد.
فاشیوتومی
در این روش، پزشک یک برش در کف دست شما ایجاد می کند و سپس طناب (های) ضخیم بافت را تقسیم می کند. اگرچه این طناب به طور کامل برداشته نمی شود، اما تقسیم آن به کاهش انقباض و افزایش حرکت انگشت آسیب دیده کمک می کند. فاشیوتومی با استفاده از یک بی حس کننده موضعی انجام می شود که فقط دست شما را بی حس می کند بدون اینکه نیاز به بستری باشد. پس از انجام عمل، زخم شما باز می ماند و اجازه می دهد تا به تدریج بهبود یابد. در دوران نقاهت باید از آتل استفاده کنید.
فاشیکتومی ساب توتال کف دست
در این روش، پزشک یک برش ایجاد میکند، سپس تا آنجا که ممکن است بافت غیرطبیعی و بخش طنابمانند را برمیدارد تا انگشت شما را صاف کند. انواع مختلفی از برش ها را می توان در فاشیکتومی استفاده کرد، اما اغلب، یک برش زیگزاگمانند در امتداد چین های طبیعی دست ایجاد می شود. در برخی موارد، پس از فاشیکتومی، زخم شما باز می ماند تا به تدریج به خودی خود بهبود یابد.
در موارد دیگر، پیوند پوست برای کمک به بهبود زخم مورد نیاز خواهد بود. برای پیوند پوست، پزشک پوست سالم را از ناحیه دیگری از بدن شما می گیرد و از آن برای ترمیم زخم استفاده می کند. ممکن است مجبور شوید در دوران نقاهت از آتل استفاده کنید. فاشیکتومی ساب توتال کف دست روشی گسترده تر از فاشیوتومی است. به طور کلی مستلزم مراقبت بیشتر از زخم و فیزیوتراپی، زمان بهبودی طولانی تر و تلاش بیشتر بیمار در طول بهبودی است.
تحولات اخیر در درمان انقباض دوپویترن
درمان های اخیراً توسعه یافته که در ادامه معرفی می شوند، برای کاهش انقباض و بهبود حرکت در انگشتان آسیب دیده با مختل کردن اثر اتصال تارهای دوپویتن در نظر گرفته شده است. این درمان ها شامل:
تزریق آنزیم
تزریق محلول آنزیمی برای درمان انقباض دوپویترن اخیراً تصویب شده است. در این روش، آنزیم کلاژناز توسط پزشکانی که به طور خاص در این تکنیک آموزش دیده اند، به صورت سرپایی تزریق می شود. برای شروع، پزشک آنزیم را مستقیماً به طناب موجود در دست شما تزریق می کند. در طی ۲۴ تا ۷۲ ساعت پس از تزریق، آنزیم بافت منقبض شده را تضعیف یا حل می کند. مرحله بعدی تحت بیهوشی موضعی انجام می شود. پزشک، انگشتان خم شما را دستکاری و صاف می کند تا طناب های محدود کننده را از هم جدا کند.
اغلب، این روش باعث کاهش انقباض و افزایش دامنه حرکت در انگشتان می شود. تزریق آنزیم به طور معمول منجر به درد و تورم کمتر از عمل جراحی عمده می شود. اگرچه انجام این روش نادر است، اما به طور کلی تزریق ممکن است باعث ایجاد واکنش آلرژیک یا پارگی تاندون فلکسور شود. سایر عوارض احتمالی همانند جراحی است. نتایج اولیه برای تزریق آنزیم امیدوار کننده است، اما نتایج طولانی مدت و میزان عود آن هنوز مشخص نیست.
آپونوروتومی سوزن (Needle Aponeurotomy)
این روش نسبتاً جدید و حداقل تهاجمی توسط پزشکان که به طور خاص در این تکنیک آموزش دیده اند، به صورت سرپایی انجام می شود. در طی عمل، پزشک ابتدا دست شما را با یک بیهوشی موضعی بی حس می کند. او سپس انتهای تیز یک سوزن هیپودرمی را از طریق تارهای محدود کننده برای تضعیف و پارگی بافت بیمار منتقل می کند. نتایج اولیه برای آپونوروتومی سوزن شبیه به نتایج جراحی و تزریق آنزیم است، اما میزان عود طولانی مدت آن هنوز مشخص نیست.
عوارض جراحی
مانند هر جراحی دیگری، خطرات مرتبط با جراحی برای انقباض دوپویترن وجود دارد. احتمال عوارض با شدت انقباض و وجود هر گونه شرایط پزشکی دیگر افزایش می یابد. پزشک در مورد هر یک از عوارض و خطرات این روش های جراحی با شما صحبت خواهد کرد و اقدامات خاصی را برای جلوگیری از عوارض احتمالی انجام خواهد داد. خطرات و عوارض احتمالی جراحی برای دوپویترن عبارتند از:
- درد
- جای زخم
- آسیب به اعصاب و یا عروق خونی
- عفونت زخم
- سفتی، سختی
- از دست دادن حس. از دست دادن موقت حس ممکن است ناشی از کشش اعصابی باشد که برای مدت طولانی منقبض شده اند.
دوره نقاهت پس از جراحی دوپویترن چگونه است؟
مشکلات شدید پس از جراحی شایع نیستند، اما باید منتظر کمی درد، تورم و سفتی باشید. اگرچه هدف جراحی صاف کردن انگشت است، اما گاهی اوقات بیماران ممکن است خم شدن انگشتان درگیر را به دلیل سفتی، از دست بدهند. بالا بردن دست بالای قلب و حرکت آرام انگشتان به کاهش تورم کمک می کند و سفتی را بهبود می بخشد. همچنین فیزیوتراپی می تواند به بهبود قدرت و عملکرد انگشتان و دست، کاهش تورم و کمک به مراقبت از زخم کمک کند. اغلب، یک دست درمانگر برای شما آتلی میسازد که در دوران نقاهت از آن استفاده کنید.
جمع بندی
انقباض دوپویترن هنگامی اتفاق می افتد که بافت در زیر کف دست محکم شود و حداقل یک انگشت را به سمت وسط دست بکشد. احتمالاً علت ژنتیکی دارد و معمولاً با گذشت زمان و به آرامی پیشرفت می کند. بیشتر افراد نیازی به درمان ندارند. با این حال، جراحی و گزینه های دیگر برای کسانی که تجویز می شود، در دسترس است.
سوالات متداول
عوامل خطر انقباض دوپویترن شامل چه مواردی است؟
مصرف الکل، سن بالا، دیابت به خصوص نوع ۱، سیگار کشیدن، بیماری های عروقی، افراد مبتلا به دیابت و کسانی که برای صرع دارو مصرف می کنند.
انقباض دوپویترن با چه علائمی همراه است؟
به دنبال بیماری انقباض دوپویترن، ندول ها، طناب ها و انقباضاتی در دست ایجاد می شود که حرکت انگشتان را محدود می کند.
آیا درمان های غیر جراحی برای دوپویترن در دسترس است؟
بله. از جمله درمان های غیر جراحی شامل تزریق استروئید و آتل بندی است.
از کدام گزینه های جراحی می توان برای درمان دوپویترن استفاده کرد؟
فاشیوتومی، فاشیکتومی ساب توتال کف دست
کلینیک مجهز و تخصصی فیزیوتراپی ایرانیان در اصفهان
به طور کلی، مجموعه سلامت ایرانیان شامل کلینیک فیزیوتراپی ایرانیان، باشگاه بدنسازی ایرانیان و استخر آب درمانی ایرانیان تمام تلاش خود را برای بهبود بیماران به کار گرفته است. این مجموعه تحت مدیریت علی رضا صدیقی و دکتر مهدی صدیقی متخصص طب فیزیوتراپی و توانبخشی اداره می گردد. برای آشنایی بیشتر با مجموعه سلامت ایرانیان و خدمات ارائه شده توسط این مجموعه می توانید به صفحه اینستاگرام فیزیوتراپی ایرانیان مراجعه نمایید.